Page 69 - Cẩm nang Chăm sóc sức khỏe ban đầu cho CBCNV trong Tập đoàn Điện lực Việt Nam

phổi gấp 6,5 lần. Người hút thuốc lá cũng có thể chết sớm 20 năm so với người
không hút thuốc lá. Những người hút thuốc từ 20 đến trên 20 điếu/ngày có nguy
cơ mắc ung thư thanh quản cao gấp 12 đến 25 lần. Nguy cơ mắc ung thư khoang
miệng tăng 27 lần, ung thư hầu tăng 14 lần, ung thư tụy tăng 3-5 lần. Nguy cơ này

giảm đi ở những người đã cai thuốc lá.
Sử dụng rượu, bia ở mức có hại

Sử dụng rượu, bia là nguyên nhân chính hoặc là một trong những nguyên
nhân gây ra hơn 200 bệnh tật gồm: bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư, bệnh
tiêu hóa (xơ gan, viêm tụy..), chấn thương... Rối loạn tâm thần kinh là nhóm bệnh

gây ảnh hưởng nặng nhất, tiếp đến là chấn thương, bệnh tim mạch và đái tháo
đường, ung thư, chết chu sinh và các BKLN.

Dinh dưỡng không hợp lý
Chế độ ăn không hợp lý là nguyên nhân quan trọng của BKLN, trong đó
quan trọng nhất là bệnh tim mạch. Ăn ít rau và trái cây được cho là nguyên nhân

có thể dẫn đến ung thư dạ dày, ruột, thiếu máu cơ tim cục bộ.
Thực phẩm chế biến sẵn có nhiều chất béo và đường làm tăng nguy cơ béo

phì và tác hại cũng giống như ăn ít rau và trái cây, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim
mạch và đái tháo đường.
Ăn nhiều muối làm tăng nguy cơ của đột quỵ, bệnh tim mạch, ung thư

dạ dày, suy thận, loãng xương...
Đáng lo ngại là tỷ lệ người bị thừa cân, đặc biệt là trẻ em đang tăng một

cách nhanh chóng.
Ít hoạt động thể lực

Kinh tế phát triển, điều kiện sống, làm việc thay đổi khiến con người lười
vận động thể lực, gây ra tăng cân, béo phì. Người ít vận động có nguy cơ tử vong
do mọi nguyên nhân cao gấp 1,3 lần nếu so sánh với một người vận động cường

độ vừa phải ít nhất 30 phút mỗi ngày trong hầu hết các ngày của tuần.

2.5.4. Giải pháp phòng chống BKLN

Mặc dù rất nguy hiểm nhưng BKLN có thể phòng chống hiệu quả thông
qua kiểm soát các yếu tố nguy cơ, như: hút thuốc lá, dinh dưỡng không hợp lý, ít
hoạt động thể lực và lạm dụng rượu bia.

Ví dụ, cải thiện lối sống có thể làm giảm hơn một nửa nguy cơ tiến triển
đái tháo đường trong 4 năm. Các nghiên cứu cũng cho thấy phần lớn các trường
hợp bệnh mạch vành tim, đái tháo đường típ 2 có thể tránh được thông qua thay

đổi các yếu tố lối sống, và khoảng 1/3 các trường hợp ung thư có thể tránh được
bằng cách ăn uống lành mạnh, duy trì cân nặng bình thường và tập thể dục trong
suốt cả cuộc đời.

51