Áp lực từ nguồn năng lượng tái tạo

Ông Vũ Xuân Khu - Phó Giám đốc A0 cho biết, năm 2019, bên cạnh những khó khăn xuất hiện từ năm 2018 như: Nhu cầu phụ tải điện tiếp tục tăng cao; các hồ thủy điện miền Nam và miền Trung thiếu hụt nước, nguồn than, khí không đủ đáp ứng yêu cầu của các nhà máy nhiệt điện... hệ thống điện Việt Nam còn đối mặt với những thử thách mới, đó là hàng loạt nhà máy điện mặt trời được đưa vào vận hành từ nay đến 30/6/2019. 

Cũng theo ông Khu, các nhà máy điện mặt trời đưa vào vận hành sẽ làm tăng thêm nguồn cung cho hệ thống điện, trong lúc nguồn điện đang gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, năng lượng mặt trời nói riêng, năng lượng tái tạo nói chung đều không ổn định về công suất phát, nên sẽ gây không ít khó khăn cho việc điều hành hệ thống. 

Nói rõ hơn về vấn đề này, ông Khu cho biết: Do công suất nguồn năng lượng mặt trời thay đổi tức thời theo thời tiết, các nhà máy trong cùng khu vực có xu hướng cùng biến động, dẫn đến sự thay đổi đồng thời một lượng công suất lớn - tiềm ẩn nguy cơ gây mất ổn định cả hệ thống. Ví dụ, Nhà máy điện mặt trời TTC Phong Điền công suất phát biến đổi trên 60% trong khoảng thời gian chỉ 5-10 phút, nên việc điều hành hệ thống rất cần có sự chủ động, linh hoạt để ứng phó kịp thời với sự tăng - giảm rất nhanh về công suất phát.

Ngoài ra, việc vận hành các nguồn năng lượng tái tạo đảm bảo yêu cầu không gây quá tải các đường dây, máy biến áp, nhất là tại khu vực Ninh Thuận, Bình Thuận cũng gây những áp lực không nhỏ cho điều độ viên... Thực tế, trong khi nhà máy điện mặt trời, điện gió mọc lên như nấm thì hệ thống lưới điện truyền tải không thể phát triển theo kịp và đã xảy ra tình trạng quá tải. 

Nâng cao chất lượng dự báo phụ tải

Nhằm đảm bảo vận hành hệ thống điện - thị trường điện an toàn, hiệu quả, A0 đã chủ động xây dựng kế hoạch cân bằng năng lượng cho năm, tháng, nhằm xây dựng kế hoạch huy động ở thời gian thực một cách hợp lý. Theo ông Vũ Xuân Khu, A0 đã lập kế hoạch vận hành theo thời gian từ dài hạn cho đến ngắn hạn. Đồng thời, giảm chu kì tính toán từ 1 giờ xuống còn 0,5 giờ ở tất cả các khâu, kể cả khâu vận hành hệ thống điện và thị trường điện; thường xuyên tính toán các chế độ vận hành hệ thống điện, chế độ huy động nguồn, đặc biệt là phần dự báo công suất năng lượng tái tạo, đưa hệ thống điện vận hành sát với thực tế nhất, sát với các nguồn cung nhiên liệu; theo dõi chặt chẽ khả năng cấp than, cấp khí. Từ đó, A0 kiến nghị với Tập đoàn phương thức huy động phù hợp, kinh tế và tuân thủ theo quy định của thị trường điện.

A0 cũng phối hợp chặt chẽ với các đơn vị phát điện, tạo mọi điều kiện đưa các nguồn điện mới vào vận hành đúng tiến độ, đặc biệt là các dự án điện mặt trời. Thời gian qua, A0 đã tăng cường thời gian làm việc 3 ca, kể cả ngày nghỉ; sắp xếp, bố trí nhân lực hỗ trợ các bộ phận có khối lượng công việc tăng cao như: Trung tâm Điều độ miền Trung, miền Nam... hỗ trợ tối đa các dự án điện mặt trời đi vào vận hành trước 30/6.

Vào các tháng cao điểm, A0 đã lập ra phương thức vận hành ngày đặc biệt, với kịch bản phụ tải tăng trưởng cao đồng thời ở cả 3 miền, sẵn sàng ứng phó trong trường hợp nắng nóng kéo dài trên diện rộng. A0 cũng phối hợp với các đơn vị truyền tải, phân phối không tổ chức công việc trên lưới trong các ngày có nắng nóng, giảm nguy cơ quá tải cho các phần tử còn lại. 

Trong thời gian qua, Trung tâm đã phối hợp với các tổng công ty điện lực, triển khai Chương trình điều chỉnh phụ tải điện, phối hợp với các đơn vị đưa vào vận hành các hệ thống EMS/Scada, tăng tín hiệu thu thập 1 cách tốt nhất; với chất lượng và độ tin cậy cao hơn, hỗ trợ điều độ viên trong việc ra quyết định thời gian thực. Từng bước làm chủ các hệ thống giám sát vận hành mới như ghi sự cố, hệ thống bảo vệ diện rộng, giám sát chất lượng điện năng...

Lực lượng điều độ quốc gia và điều độ các miền cũng sẽ liên tục tính toán, đánh giá tác động doanh thu từ các đơn vị phát điện, chi phí mua điện của các đơn vị... Điều hành thị trường phát điện cạnh tranh đảm bảo công bằng, minh bạch, đảm bảo hệ thống điện vận hành một cách kinh tế, hiệu quả nhất; không để xảy ra khiếu nại, thắc mắc mà không có giải thích hợp lý. 

Theo Tạp chí Điện lực Chuyên đề Quản lý & Hội nhập