Nhà máy Thủy điện Trung Sơn (thuộc địa phận xã Trung Sơn, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa), có tổng công suất lắp đặt 260MW, gồm 4 tổ máy. Mỗi năm, nhà máy sản xuất sản lượng điện 1.018,61 triệu kWh, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Nhà máy Thủy điện Trung Sơn là dự án đa mục tiêu, vừa cung cấp điện vừa giúp kiểm soát lũ, đồng thời góp phần vào chương trình biến đổi khí hậu ở Việt Nam bằng cách tránh được lượng khí phát thải CO2.

Những năm qua, Thủy điện Trung Sơn luôn nghiêm túc tuân thủ quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Mã; cung cấp thông tin kịp thời, chính xác, thực hiện nghiêm các lệnh vận hành hồ của Trưởng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Thanh Hóa, UBND tỉnh Thanh Hóa. Đồng thời nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ vào công tác quan trắc, dự báo khí tượng thủy văn…

Hệ thống cảnh báo lũ của Thủy điện Trung Sơn gồm 15 trạm cảnh báo bằng còi hú thuộc Hệ thống cảnh báo lũ khẩn cấp (EPP) từ Nhà máy Thủy điện Trung Sơn đến khu vực huyện Cẩm Thủy; 5 trạm cảnh báo bằng lời nói được phát 3 thứ tiếng tiếng (tiếng Việt, tiếng Thái, tiếng Mường) tại khu vực xã Trung Sơn, huyện Quan Hóa.

Với các trạm cảnh báo bằng lời nói, khi cần thông báo điều tiết hồ chứa, xả nước qua tràn, chạy máy…, người vận hành gửi “lệnh” thông qua phần mềm trên máy tính. Bộ xử lý sẽ phát lệnh đến từng trạm được chọn hoặc cả 5 trạm thông qua modul truyền thông.

Trong trường hợp điều tiết lũ với lưu lượng từ 1.500 m³/s trở lên hoặc trong tình huống vỡ đập, người vận hành điều khiển Hệ thống cảnh báo lũ khẩn cấp (EPP) phát lệnh đến từng trạm, bán kính hiệu quả mỗi trạm khoảng 5km. Tại các trạm được chọn, bộ xử lý sẽ đưa ra các lệnh điều khiển theo cấp độ đã được cài đặt trước để phát tín hiệu còi cảnh báo.

Các hệ thống này còn tự động giám sát, cảnh báo lỗi và gửi về trạm chính để người điều hành nhận biết và xử lý.

Ông Lê Thanh Hải - Trưởng ca vận hành Nhà máy Thủy điện Trung Sơn cho biết, trong quá trình vận hành điều tiết hồ chứa, khi nhận được lệnh của Ban PCTT&TKCN tỉnh Thanh Hóa, nhà máy cảnh báo đến khu vực hạ du trước 4 tiếng cho lần vận hành đầu tiên. Sau đó, những lần điều tiết tăng/giảm lưu lượng qua tràn tiếp theo, sẽ cảnh báo trước 30 phút để người dân và chính quyền địa phương nắm được thông tin.

Để hệ thống cảnh báo thật sự phát huy hiệu quả, Thủy điện Trung Sơn thường xuyên tổ chức duy tu bão dưỡng; tổ chức tuyên truyền, nhắc lại các hiệu lệnh cảnh báo đến người dân tại các địa phương gần hạ du đập thủy điện.

Ông Ngô Sĩ Tâm – Bí thư Đảng ủy xã Trung Sơn cho biết, hệ thống cảnh báo lũ của Thủy điện Trung Sơn đã phát huy hiệu quả tốt, giúp bà con nhân dân nhận thức đầy đủ các mức thiên tai xảy ra, từ đó có những biện pháp, giải pháp phòng tránh phù hợp, đảm bảo tài sản và tính mạng con người. Cấp ủy chính quyền địa phương nắm bắt được từng tình huống thiên tai xảy ra từ đó có những chỉ đạo tuyên truyền cho bà con các giải pháp biện pháp phù hợp phòng chống thiên tai.

Theo ông Phạm Văn Cường – Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn, hàng năm, vào đầu mùa lũ Thủy điện Trung Sơn tổ chức kiểm tra toàn bộ hệ thống cảnh báo lũ để đảm bảo hoạt động bình thường. Theo quy định của Chính phủ tại Nghị định 114/2018/NĐ-CP, hiện nay tỉnh Thanh Hóa đang tiến hành dự án quy hoạch, khảo sát lập bản đồ ngập lụt vùng bị ảnh hưởng hạ du các Nhà máy Thủy điện trên sông Mã. Trên cơ sở dự án đó, Thủy điện Trung Sơn tiếp tục đầu tư bổ sung cho hệ thống cảnh báo lũ hiện tại để tăng cường việc hỗ trợ điều tiết lũ, hồ chứa đảm bảo cho vùng hạ du được an toàn.

PV