Mái tóc buộc vội, gương mặt mộc không son phấn, ăn mặc giản dị nếu không khoác lên mình bộ đồ kỹ thuật sắc cam – kỹ sư Nguyễn Thị Thu Hồng (40 tuổi) gây ấn tượng bởi sự chân thành, mộc mạc trong trong những tâm tư về chuyện nghề, chuyện đời, về những sáng kiến kỹ thuật còn đang ấp ủ.

Kỹ sư Nguyễn Thị Thu Hồng (hàng đầu, đứng giữa) được tuyên dương tại Đại hội Thi đua yêu nước Tập đoàn Điện lực Việt Nam lần thứ V, tháng 6/2025. Ảnh: Ngọc Tuấn

Dấu mốc nhỏ...

Chị Thu Hồng cho biết, từ thuở nhỏ, chị đã rất thích môn Toán. Đến tận bây giờ, chị vẫn giữ thói quen sưu tầm và giải các bài toán khó như một cách rèn luyện tư duy. “Toán học không chỉ là khoa học, mà với mình, nó còn là nghệ thuật. Cảm giác tập trung toàn bộ tâm trí để giải một bài toán, đến khi chinh phục được đề bài khiến mình rất hạnh phúc” - người nữ kỹ sư điện chia sẻ.

Niềm đam mê này của kỹ sư Thu Hồng đã được nối dài bằng việc giải những “bài toán khó” trên các công trình điện của TP.Hà Nội. “Bài toán” đầu tiên chị tự giao cho mình ngay từ những ngày đầu bước chân vào ngành Điện. Năm 2009, vừa thi đỗ vào EVNHANOI với số điểm thuộc nhóm cao nhất, kỹ sư Hồng được điều động về công tác tại phòng Kỹ thuật vận hành - Công ty Điện lực Phú Xuyên (cũ). Nhiệm vụ của chị là kiểm tra định kỳ các trạm biến áp (TBA) phân phối, bất kể ngày hay đêm. Địa bàn quản lý của công ty có bán kính rộng 40km, số lượng trạm nhiều, lại không thông thuộc đường sá, cô kỹ sư mới vào nghề khi đó loay hoay mãi với chuỗi ngày lạc đường - tìm đường - tìm trạm.

“Chính từ những lần tìm trạm như vậy, tôi nảy ra ý tưởng phải vẽ lại sơ đồ điện để dễ tra cứu, tiết kiệm thời gian, công sức và cả xăng xe khi di chuyển. Đồng thời, bản đồ này cũng sẽ hữu ích cho những đồng nghiệp mới như tôi sau này” – chị nhớ lại.

Nghĩ là làm, chị tìm hiểu và xin được bản đồ địa hình huyện Phú Xuyên (cũ) dạng file ảnh, dùng phần mềm AutoCAD 2004 để vẽ lại sơ đồ một sợi của lưới điện lộ 371E10.4 (từ xã Thường Tín đến xã Minh Tân), gắn lên nền bản đồ địa hình rồi in ra bản đẹp khổ lớn, dán tại công ty. Nhờ tính trực quan, sơ đồ này hỗ trợ rất hiệu quả trong công tác phân công, kiểm tra vận hành và quản lý kỹ thuật tại đơn vị, được công nhận là sáng kiến cấp Công ty Điện lực Phú Xuyên vào năm 2010.

Nhớ lại sáng kiến năm xưa, kỹ sư Thu Hồng vui vẻ tiết lộ: “Hồi đó, tôi được lãnh đạo công ty trao phần thưởng 500.000 đồng. Số tiền không lớn nhưng đối với tôi, chiếc bản vẽ đầu tay đó luôn là một kỷ niệm đẹp, một dấu mốc rất có ý nghĩa với tôi suốt những năm tháng sau này.”

...mở ra một hành trình lớn

Chuyển công tác về Công ty Lưới điện cao thế Hà Nội từ năm 2014, chị Hồng như được tiếp thêm ngọn lửa đam mê vơi nghề. Ở Tổ Cao áp – Đội Thí nghiệm, chị cùng đồng nghiệp trực tiếp xử lý sự cố trên lưới điện khắp địa bàn Thủ đô. Thiết bị đa dạng, cấu trúc vận hành phức tạp hơn trước nhiều khiến chị cảm thấy mình và anh em như những “bác sĩ của ngành Điện”: “khám bệnh” cho những đường dây, chẩn đoán các sự cố, đưa ra “phác đồ điều trị” và trả lại “sức khỏe” cho lưới điện - sự vận hành an toàn, tin cậy.

Công việc thường xuyên của chị Hồng là kiểm tra, đo đạc tín hiệu ở các hầm cáp ẩm thấp, chật chội, thường diễn ra vào đêm muộn. Ảnh: NVCC

Theo tính chất công việc, những “bài toán khó” trên lưới điện cũng liên tiếp nảy sinh. Cùng với đó là các giải pháp, sáng kiến liên tục được chị Hồng và đồng nghiệp nghiên cứu, xây dựng, có tính khả thi cao.

Tính từ năm 2022, chị Hồng đã có 5 sáng kiến cấp Tổng công ty, 2 sáng kiến cấp Công ty được công nhận. Trong đó, chị tâm đắc nhất là sáng kiến “Ứng dụng hiệu ứng cảm ứng - Cuộn Rogowski lấy điện áp nguồn và tần số nguồn sử dụng cho cổng V-voltage của bộ MPD 600. Nâng cao hiệu quả chẩn đoán phóng điện cục bộ trong cáp ngầm 110kV”, làm lợi khoảng 13 tỷ đồng/năm.

Đối với nữ kỹ sư, sáng kiến này rất quan trọng, giúp giải quyết được những vấn đề phức tạp khi tác nghiệp trên địa bàn Hà Nội. Chị cho hay, công việc kiểm tra, đo đạc định kỳ ngày đêm đường dây cáp ngầm 110kV, đặc biệt là các hầm cáp trên các tuyến phố thường diễn ra vào ban đêm, khi vắng người qua lại, nhưng lại rất khó tìm được nguồn điện dân dụng để lấy tín hiệu đưa vào thiết bị đo. Với những đường dây nơi khu dân cư thưa thớt hay vùng hẻo lánh, việc lấy được tín hiệu đường dây là bất khả thi do hoàn toàn không có sẵn nguồn điện áp thấp và tần số lưới cần thiết. Chưa kể để xử lý tín hiệu, chị cùng các đồng nghiệp phải liên tục chui xuống các hầm cáp chật hẹp, ẩm thấp, đôi khi phải đo đi đo lại nhiều lần. Thực tế này đã thôi thúc chị phải có giải pháp khai thác được tín hiệu một cách tiện lợi, nhanh chóng, giúp nâng cao hiệu quả kiểm tra chất lượng hệ thống điện. Sau khi áp dụng, giải pháp này ngay lập tức đã cho thấy hiệu quả cao.

 “Với giải pháp này, chúng tôi không cần sử dụng điện từ nguồn ngoài mà có thể tự khai thác tín hiệu sẵn có, giúp giám sát và phân tích trực tuyến chất lượng hệ thống cách điện – yếu tố cực kỳ quan trọng để phòng ngừa sự cố điện. Giải pháp có thể áp dụng rộng rãi cho toàn bộ hệ thống cáp ngầm 110kV và hộp nối cáp trên toàn thành phố, góp phần vận hành lưới điện ngày càng hiện đại và an toàn hơn.” - chị Hồng cho biết.

Còn sức lực là còn cống hiến

Khác với sự sôi nổi khi kể về những giải pháp, sáng kiến, kỹ sư Thu Hồng chùng giọng xuống khi nhắc đến những rủi ro có thể xảy đến với mình và đồng đội bất cứ lúc nào: “Sợ không? Tôi sợ lắm chứ, chỉ một phút sơ suất là có thể phải trả giá bằng sức khỏe bản thân. Nhưng mình yêu nghề lắm, không bỏ được!”

Mỗi lần nhận nhiệm vụ xử lý sự cố, chị luôn tự nhắc phải nhẩm lại các quy tắc an toàn điện vốn đã nằm lòng, không được “làm tắt”, bỏ qua bước nào trong quy trình. Với chị, đó là nguyên tắc tuyệt đối, không được phép vi phạm dù chỉ một lần.

Kỹ sư Thu Hồng cùng anh em trong đội đang kiểm tra một trạm biến áp. Ảnh: NVCC

Một trong những “tượng đài” trong nghề mà chị Hồng luôn ngưỡng mộ, noi theo chính là Anh hùng lao động Trần Đình Long – nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty Điện lực Việt Nam (nay là Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) - người thầy từng dạy chị trong những năm tháng là sinh viên Đại học Bách khoa và cũng là thầy giáo của không ít CBCNV ngành Điện. “Thầy là kiến trúc sư trưởng đường dây 500kV Bắc – Nam, năm nay đã 87 tuổi nhưng vẫn trọn vẹn nhiệt huyết dành cho Điện lực nước nhà, là tấm gương về cả chuyên môn lẫn đạo đức nghề nghiệp. Tôi rất mong được cống hiến cho nghề như thầy, sẽ được trao đi những kinh nghiệm hay trong công việc, kể cả khi về già” – chị Hồng chia sẻ.

Trên thực tế, tuy không phải là một giảng viên sư phạm chính quy, nhưng chị đã được đứng lớp để giảng dạy thông qua những bài giảng trực tuyến được phổ biến tại đơn vị. Hiện chị đang phụ trách thực hiện đề tài “Sử dụng trí tuệ nhân tạo AI trong việc thiết kế, xây dựng bài giảng điện tử “Phân tích nguyên lý phóng điện cục bộ (PD) trong cảnh báo sự cố sớm””, nhằm mục tiêu giúp ngăn ngừa sự cố lưới điện, giảm suất sự cố. Bài giảng được tích hợp trên nền tảng E-learning, dành cho những CBCNV-NLĐ làm nghề Thí nghiệm Điện Cao áp, cán bộ quản lý Kỹ thuật vận hành và điều độ vận hành lưới điện của Tổng Công ty. Sau khi được triển khai đào tạo cấp Công ty, bài giảng này sắp tới sẽ được nhân rộng ra cấp Tổng công ty, giúp tiết kiệm hàng trăm triệu đồng mỗi năm chi phí thuê giảng viên dạy trực tiếp từ bên ngoài.

Tại Công ty Lưới điện cao thế Hà Nội, chị còn được truyền cảm hứng từ đội ngũ lãnh đạo luôn tiên phong đổi mới công nghệ. Chị kể, có những thiết bị tân tiến chỉ mới xuất hiện tại châu Âu, giá thành đắt đỏ, nhưng chỉ sau khoảng 2 năm, lãnh đạo đã phê duyệt trang cấp kèm hướng dẫn quy trình sử dụng chi tiết khi áp dụng vào thực tế tại đơn vị. Không chỉ phục vụ công việc, những thiết bị này đã giúp các kỹ sư như chị có “mẫu vật” để phục vụ công tác nghiên cứu, phát triển sáng kiến, giải pháp.

Dù bận rộn, kỹ sư Nguyễn Thị Thu Hồng vẫn tranh thủ dành thời gian chăm chút tổ ấm của mình – dù đôi khi, “người xây tổ ấm” ấy lại thường xuyên vắng mặt trong những bức ảnh có đầy đủ đại gia đình quây quần. Công việc đặc thù khiến chị luôn trong trạng thái sẵn sàng điều động bất cứ lúc nào, bất kể lễ tết hay ngày đêm. Nhưng chị luôn hạnh phúc bởi phía sau luôn có một hậu phương vững chắc.

“Tôi may mắn được chồng thấu hiểu, cảm thông và đỡ đần việc nhà mỗi lúc vắng mặt. Gia đình chính là nơi chốn an yên, giúp tôi luôn cảm thấy như được nạp lại năng lượng mỗi khi mệt mỏi, áp lực.” – chị xúc động chia sẻ.

Không chỉ vậy, gia đình chị nhiều năm liền được bà con bình bầu làm “xóm trưởng” vì thường xuyên giúp hàng xóm lắp đặt, sửa chữa điện dân dụng. Ngoài ra, để góp phần tiết kiệm điện năng tiêu thụ cho việc thắp sáng lối đi chung, gia đình chị tình nguyện bỏ tiền lắp hệ thống đèn, đấu nối vào nguồn điện tại nhà riêng và thanh toán chi phí hàng tháng. Dần dà, tinh thần tiết kiệm điện của gia đình chị đã tác động tích cực đến những người xung quanh. Chị cho biết: “Tôi rất xót xa nếu điện năng bị sử dụng lãng phí. Vì vậy, vợ chồng tôi thống nhất thà tiêu tốn chút chi phí mà giúp tiết kiệm được điện. Bà con xóm giềng cũng dần dần thấy được ý nghĩa của tiết kiệm điện và làm theo.”

Đèn chiếu sáng tại lối đi chung khu vực nhà kỹ sư Hồng được đấu nối trực tiếp vào hệ thống điện của gia đình chị. Ảnh: NVCC

Là "phái yếu", nhưng thay vì váy áo và phấn son, chị lại thấy hạnh phúc khi được cầm kìm, vặn tuốc nơ vít, trèo lên cột điện hay chui xuống hầm cáp. Bởi lẽ, ánh sáng của Thủ đô - dù rực rỡ trên phố hay len lỏi trong từng con hẻm nhỏ - đều thấp thoáng bóng dáng của những người thợ điện áo cam như kỹ sư Nguyễn Thị Thu Hồng: lặng lẽ, bền bỉ, âm thầm giữ giữ cho những mạch điện được “sống”, được chảy trôi trên những nguồn sáng Thủ đô.

Lê Na