Các nguồn năng lượng sạch chiếm 34% tổng sản lượng điện trong tháng, đạt mức kỷ lục 19 TWh – đủ cung cấp cho khoảng 119 triệu hộ gia đình trung bình trong một tháng. Con số này vượt qua mức cao trước đó là 18,6 TWh thiết lập vào tháng 9/2024, trong bối cảnh thủy điện – nguồn năng lượng chủ lực của Brazil – giảm xuống mức thấp nhất trong bốn năm.

Ông Raul Miranda, Giám đốc chương trình toàn cầu của Ember, nhận định: “Brazil cho thấy một nền kinh tế phát triển nhanh chóng có thể đáp ứng nhu cầu điện ngày càng tăng bằng năng lượng mặt trời và gió. Đây là sự bổ sung hoàn hảo cho thủy điện, đặc biệt trong những năm hạn hán, và minh chứng cho tầm quan trọng của cơ cấu năng lượng đa dạng để giảm rủi ro từ biến đổi khí hậu.”

Các tua bin gió hoạt động ở Lagoa, Brazil. Nguồn: AP News

Trong tháng 8, thủy điện chiếm 48% sản lượng điện – đánh dấu tháng thứ hai liên tiếp tỷ trọng dưới 50%. Nguồn nhiệt điện từ khí tự nhiên, than đá và dầu mỏ chỉ chiếm 14% (7,8 TWh), thấp hơn nhiều so với giai đoạn hạn hán năm 2021 khi nhiệt điện phải bù đắp tới 26% nhu cầu. Ember đánh giá sự phát triển nhanh của điện gió và mặt trời đã giúp Brazil tránh được kịch bản tăng vọt sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Tỷ trọng điện gió và mặt trời trong tổng sản lượng điện Brazil năm 2024 đạt 24%, gấp đôi so với 5 năm trước. Trong đó, điện mặt trời tăng từ 1% năm 2019 lên gần 10% vào năm 2024, còn điện gió tăng từ 8,8% lên 15%. Nhờ vậy, phát thải khí nhà kính từ ngành điện đã giảm 31% so với mức đỉnh năm 2014, dù nhu cầu điện tăng 22%.

Ông Ricardo Baitelo từ Viện Năng lượng và Môi trường Brazil, cho rằng kỷ lục này là kết quả của hơn một thập kỷ mở rộng công suất gió và mặt trời, đặc biệt năng lượng mặt trời tăng tốc trong những năm gần đây. Theo ông, đây không còn là nguồn bổ sung mà đã trở thành một trong ba trụ cột chính của hệ thống điện Brazil, bên cạnh thủy điện và điện gió. Ông cũng lưu ý Brazil hiện là quốc gia G20 duy nhất đang đi đúng hướng với mục tiêu tăng mạnh tỷ trọng năng lượng tái tạo trong 5 năm tới, theo cam kết tại COP28.

Tuy vậy, ông Baitelo cảnh báo: “Đây là một tín hiệu vàng có thể chuyển sang đỏ nếu Brazil không có cải cách kịp thời. Các công ty nhiên liệu hóa thạch hoàn toàn có thể tận dụng cơ hội để mở rộng sản xuất nhiệt điện trong các cuộc đấu giá mới, làm gia tăng khí thải ngay cả khi năng lượng tái tạo phát triển.”

Ở góc nhìn khác, ông Paulo Pedrosa, Chủ tịch Abrace Energia – tổ chức đại diện cho các khách hàng tiêu thụ điện lớn, cho rằng việc Brazil phụ thuộc nhiều vào các gói trợ cấp để mở rộng năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời dân dụng, đã tạo ra méo mó thị trường. Theo ông, chính sách này vừa làm tăng chi phí năng lượng, vừa thu hẹp sản lượng nhiệt điện vốn cần thiết để cân bằng hệ thống khi thiếu gió hoặc nắng.

Pedrosa đề xuất Brazil nên tận dụng nguồn năng lượng sạch dồi dào để hỗ trợ sản xuất công nghiệp và nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải toàn cầu.

Nguyệt Hà (Theo AP News)