Thiết kế cơ chế khuyến khích đầu tư chuyển đổi năng lượng xanh

Phát biểu khai mạc, nhà báo Phạm Đức Sơn, Tổng Biên tập Tạp chí Nhà đầu tư cho biết, ngày 20/8/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW – văn kiện có ý nghĩa chiến lược về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Nghị quyết nêu rõ yêu cầu phát triển đồng bộ, đa dạng hóa các loại hình năng lượng, ưu tiên khai thác hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, năng lượng mới, từng bước chuyển đổi năng lượng phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước và các cam kết quốc tế.

Ông Phạm Đức Sơn nhấn mạnh, Bộ Chính trị cũng xác định nhiều giải pháp quan trọng như hoàn thiện chính sách tài chính, tín dụng và thuế để khuyến khích sản xuất, sử dụng năng lượng sạch; huy động tối đa nguồn vốn tư nhân và đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực năng lượng; đồng thời thiết kế cơ chế tài chính, gói tín dụng ưu đãi cho các doanh nghiệp có dự án năng lượng xanh, công nghệ mới và hệ thống lưu trữ năng lượng.

Nhiệm vụ đặt ra hiện nay là thể chế hóa Nghị quyết 70, kiến tạo khuôn khổ pháp lý đủ mạnh để nhanh chóng đưa đường lối, chính sách tiến bộ, đột phá của Đảng vào thực tiễn - ông Sơn khẳng định, đồng thời bày tỏ mong muốn hội thảo sẽ là diễn đàn trao đổi, đóng góp ý kiến tâm huyết của các chuyên gia, cơ quan quản lý, doanh nghiệp, ngân hàng và tổ chức tài chính quốc tế trong việc xây dựng cơ chế khuyến khích đầu tư, tín dụng ưu đãi phục vụ tiến trình chuyển đổi năng lượng xanh của Việt Nam.

Đại biểu dự hội thảo "Chuyển đổi năng lượng xanh nhìn từ Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị"

Phát biểu tại hội thảo, ông Trần Hoài Trang, Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương) cho biết: Giai đoạn 2026–2030 là 5 năm cuối của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021–2030, đòi hỏi Việt Nam phải có tầm nhìn và tư duy phát triển mới, đi kèm với các giải pháp đột phá để đạt tăng trưởng nhanh, bền vững.

Triển khai Nghị quyết 70-NQ/TW và chỉ đạo của Chính phủ tại Văn bản số 8617/VPCP-CN, Bộ Công Thương đang xây dựng và hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn trong phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026–2030, dự kiến trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).

Theo ông Trang, dự thảo tập trung các cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ vướng mắc trong quy hoạch phát triển điện lực, đầu tư xây dựng dự án điện, phát triển điện gió ngoài khơi, điện khí LNG và cơ chế mua bán điện trực tiếp. Dự thảo cũng hướng tới việc cắt giảm thủ tục đầu tư, rút ngắn thời gian chuẩn bị dự án, tăng tính khả thi trong quá trình triển khai, giúp đẩy nhanh tiến độ đưa các công trình điện vào vận hành.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương đề xuất bổ sung cơ chế vượt trội cho các dự án BOT điện và các dự án điện gió ngoài khơi được chấp thuận chủ trương đầu tư sớm trong giai đoạn 2030–2035; đồng thời thúc đẩy cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) nhằm thu hút nguồn lực tư nhân, tạo hành lang pháp lý thông thoáng, thúc đẩy phát triển bền vững thị trường điện.

Ông Trần Hoài Trang khẳng định: “Nếu được ban hành, Nghị quyết này sẽ tạo cú huých quan trọng, góp phần tháo gỡ khó khăn cho các dự án điện, thúc đẩy phát triển năng lượng xanh, bảo đảm đủ điện cho tăng trưởng kinh tế và nhu cầu sinh hoạt của nhân dân.”

EVN đề xuất nhiều giải pháp thực hiện Nghị quyết 70

Phát biểu tại Hội thảo “Chuyển đổi năng lượng xanh nhìn từ Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị”, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) Nguyễn Tài Anh nhấn mạnh: Trong bối cảnh toàn cầu đang đẩy mạnh chuyển dịch năng lượng để ứng phó với biến đổi khí hậu, Việt Nam đã thể hiện rõ cam kết quốc tế khi đặt mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 70 về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia là định hướng chiến lược quan trọng, góp phần hiện thực hóa cam kết này.

Theo ông Nguyễn Tài Anh, Nghị quyết 70 không chỉ đề ra mục tiêu giảm 15–35% lượng phát thải khí nhà kính vào năm 2030 mà còn nhấn mạnh yêu cầu chuyển dịch năng lượng xanh, sạch, bền vững, tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo và giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Là Tập đoàn trụ cột trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, EVN xác định triển khai Nghị quyết 70 vừa là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, vừa là cơ hội để nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững.

Phó Tổng giám đốc EVN Nguyễn Tài Anh phát biểu tại hội thảo

Thực hiện chỉ đạo của Đảng, Chính phủ và bám sát Quy hoạch điện VIII, EVN đã chủ động xây dựng chiến lược chuyển dịch năng lượng, tập trung phát triển các nguồn điện sạch như điện hạt nhân, thủy điện mở rộng, thủy điện tích năng, điện khí LNG, điện gió, điện mặt trời; đồng thời nghiên cứu sử dụng nhiên liệu xanh như hydrogen, amoniac, sinh khối. Cùng với đó, EVN tiếp tục đầu tư đổi mới công nghệ để tối ưu hiệu suất và giảm phát thải tại các nhà máy điện hiện hữu.

Bên cạnh việc phát triển nguồn điện, EVN chú trọng hiện đại hóa hệ thống truyền tải, phát triển lưới điện thông minh, áp dụng hệ thống điều khiển, đo đếm hiện đại để tối ưu vận hành và giảm tổn thất điện năng. Tập đoàn cũng mở rộng hợp tác quốc tế, ứng dụng công nghệ mới như nhà máy điện ảo (VPP), hệ thống lưu trữ năng lượng và triển khai các dự án truyền tải siêu cao áp, đáp ứng nhu cầu phát triển trong dài hạn.

Ông Nguyễn Tài Anh cho biết, EVN coi tiết kiệm điện là “mệnh lệnh của thời đại”, triển khai đồng bộ các chương trình tiết kiệm điện, chuyển đổi số trong quản lý phụ tải, lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng thông qua các chương trình như “Gia đình tiết kiệm điện”, “Giờ Trái đất”, “Tiết kiệm điện học đường”… Bên cạnh đó, EVN đang thực hiện kiểm kê phát thải khí nhà kính, chuẩn bị tham gia thị trường tín chỉ carbon trong nước và quốc tế.

Để triển khai hiệu quả Nghị quyết 70, Phó Tổng giám đốc Nguyễn Tài Anh kiến nghị Chính phủ và các Bộ, ngành sớm hoàn thiện hành lang pháp lý cho các công nghệ năng lượng mới; ban hành cơ chế tài chính, tín dụng ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn xanh; tạo điều kiện để EVN chủ động thực hiện các dự án trọng điểm như điện gió ngoài khơi, lưới điện siêu cao áp, thủy điện mở rộng.

Phó Tổng giám đốc EVN Nguyễn Tài Anh nhấn mạnh: “EVN sẽ tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong chuyển dịch năng lượng, huy động tối đa nguồn lực trong và ngoài nước, triển khai đồng bộ các giải pháp để góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ vào năm 2050 – vì một tương lai xanh, phát triển bền vững của Việt Nam.”

Tại hội thảo, các đại biểu đánh giá Nghị quyết 70-NQ/TW là định hướng chiến lược lớn của Đảng, thể hiện quyết tâm chính trị trong việc bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, thúc đẩy chuyển dịch năng lượng xanh và thực hiện các cam kết giảm phát thải của Việt Nam. Sự vào cuộc của các bộ, ngành, doanh nghiệp và tổ chức tài chính sẽ là yếu tố quyết định để hiện thực hóa các mục tiêu này, góp phần xây dựng nền năng lượng độc lập, xanh và bền vững cho tương lai.

Ngọc Tuấn