Điện mặt trời nổi được đánh giá là giải pháp khả thi cho các khu vực khan hiếm quỹ đất, đồng thời tận dụng hiệu quả các hồ chứa nước phục vụ công nghiệp và năng lượng. Bên cạnh đó, điện mặt trời nổi giúp giảm áp lực lên quy hoạch sử dụng đất, giảm xung đột đất đai với nông nghiệp và quá trình đô thị hóa. 

Thị trường điện mặt trời nổi (floating solar) toàn cầu đang tăng trưởng nhanh, với tổng công suất lắp đặt vượt 1,8 GW và đạt doanh thu khoảng 55,11 triệu USD trong năm 2024. Nhiều quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Hà Lan đang tăng tốc đầu tư vào điện mặt trời nổi, đặc biệt là các mô hình tích hợp với hạ tầng thủy điện hiện hữu.

Đáng chú ý, hiệu suất của tấm quang điện mặt trời nổi thường cao hơn khoảng 9% tấm quang điện thường nhờ hiệu ứng làm mát tự nhiên từ nước. Trong năm 2024, phần lớn các dự án quy mô lớn được triển khai trên các hồ chứa thủy điện và hồ công nghiệp.

Trong năm 2024, các hệ thống điện mặt trời nổi cố định (stationary floating PV) chiếm hơn 82% doanh thu toàn cầu, tương đương khoảng 45,19 triệu USD. Đây là công nghệ phổ biến nhất nhờ chi phí lắp đặt thấp, cấu trúc neo đậu đơn giản và phù hợp với các mặt nước rộng.

Dự án Nhà máy Điện mặt trời nổi Đức Châu 320MW của Trung Quốc, hiện nằm trong nhóm dự án điện mặt trời nổi lớn nhất thế giới. Ảnh: seetao.com

Bên cạnh đó, thiết bị cảm biến và nhận diện hướng có nhiều ánh sáng mặt trời (solar tracking systems) đang dần được chú ý hơn, với quy mô thị trường khoảng 9,92 triệu USD. Công nghệ này có thể giúp tấm quang điện tăng sản lượng thêm 18%, nhưng cấu trúc phức tạp nên thường chỉ triển khai được ở những vùng có mặt nước thật sự ổn định.

Các dự án điện mặt trời nổi trên các hồ chứa (như như hồ chứa thủy điện, hồ tự nhiên, hồ nhân tạo và ao hồ công nghiệp, hồ chứa tự nhiên,..) là mô hình được ưa chuộng nhất năm 2024, chiếm khoảng 90% thị trường, tương đương doanh thu khoảng 49,6 triệu USD. Nhóm dự án này phổ biến nhờ điều kiện neo đậu ổn định và quy trình phê duyệt tương đối rõ ràng, đặc biệt tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Theo dự báo, quy mô thị trường điện mặt trời nổi có thể đạt 84,9 triệu USD vào năm 2032 bởi nhu cầu ngày càng tăng đối với các giải pháp năng lượng tái tạo tận dụng diện tích mặt nước – đặc biệt tại những khu vực hạn chế quỹ đất hoặc có nhu cầu tối ưu hóa vận hành thủy điện.

Phân khúc điện mặt trời nổi ngoài khơi hiện mới chiếm khoảng 10% thị phần toàn cầu (tương đương 5,5 triệu USD), song đang cho thấy dấu hiệu tăng tốc. Singapore, Hà Lan và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đang triển khai các dự án thử nghiệm sử dụng kết cấu nổi có khả năng chịu sóng lớn và chống ăn mòn nước biển. Dự báo loại hình này sẽ tăng trưởng mạnh từ 2026.

Năm 2024, 95% doanh thu của thị doanh thu từ thị trường năng lượng tái tạo toàn cầu đến từ các tấm quang điện (PV)— tương đương khoảng 52,35 triệu USD. Các mô-đun PV silicon tinh thể vẫn là lựa chọn tốt nhất hiện nay nhờ hiệu suất ổn định, giá thành ngày càng giảm và khả năng cung ứng rộng rãi.

Nguyệt Hà (Theo Energynews)