Chiều 7/6, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức họp báo cung cấp thông tin về tình hình cung ứng điện trong mùa nắng nóng 2023.

Thời tiết cực đoan, khó chồng khó

Ông Trần Việt Hòa – Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương) cho biết, nắng nóng gay gắt và tác động của hiện tượng El Nino diễn ra tại nhiều địa phương trên cả nước đã làm tăng nhu cầu điện sinh hoạt của nhân dân. Cùng với đó, tình trạng nước về các hồ thuỷ điện rất kém đã gây ảnh hưởng rất lớn đến việc cung ứng điện trong mùa khô năm 2023, nhất là tại miền Bắc.

Thời gian qua, dưới sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, mặc dù EVN, PVN, TKV và các bộ, cơ quan liên quan đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp cấp bách, nhưng đến nay đã xuất hiện những yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến việc bảo đảm cung ứng điện, đặc biệt là ở miền Bắc.

Cũng theo ông Trần Việt Hòa, trong cơ cấu nguồn cung cấp điện cho miền Bắc, thủy điện chiếm tỷ trọng lớn (43,6%). Tuy nhiên, tính đến ngày 6/6/2023, hầu hết các hồ thủy điện lớn miền Bắc đã về mức nước chết gồm: Lai Châu, Sơn La, Tuyên Quang, Bản Chát, Hủa Na, Thác Bà. Riêng hai hồ thủy điện Lai Châu và Sơn La đã phải chạy máy tối thiểu ở dưới mức nước chết. Chỉ còn duy nhất thủy điện Hòa Bình có thể duy trì phát điện đến khoảng ngày 12-13/6.

Tổng công suất không huy động được của các nguồn thủy điện miền Bắc ở mức 5.000MW và có thể lên đến 7.000MW khi hồ thủy điện Hòa Bình về mức nước chết. Như vậy, tính đến ngày 6/6/2023, công suất khả dụng của thuỷ điện là 3.110MW, chỉ đạt 23,7% công suất lắp đặt.  

Về nhiệt điện, với sự nỗ lực của các đơn vị có liên quan, việc cung ứng than cho các nhà máy điện thời gian qua được đảm bảo. Các nhà máy đã vận hành với công suất huy động cao. Tuy nhiên, thời tiết nắng nóng, nhiệt độ tăng cao, các tổ máy hoạt động tối đa công suất trong thời gian dài dẫn đến những sự cố về thiết bị. Ngoài ra, nhiều tổ máy nhiệt điện than bị sự cố dài ngày (Vũng Áng: 1 tổ, Phả Lại: 1 tổ, Cẩm Phả: 1 tổ, Nghi Sơn 2: 1 tổ). Điển hình là ngày 1/6, tổng công suất không huy động được từ các nhà máy nhiệt điện than miền Bắc do sự cố và suy giảm công suất lên đến 1.030MW. Đến ngày 6/6/2023, nguồn nhiệt điện than miền Bắc chỉ huy động được 11.934MW, khoảng 76,6% công suất lắp đặt.

Trong khi đó, khả năng truyền tải điện từ miền Trung ra miền Bắc qua đường dây 500kV Bắc - Trung luôn ở ngưỡng giới hạn cao (giới hạn tối đa từ 2.500MW đến 2.700MW) dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ sự cố.

Cũng theo ông Trần Việt Hòa, tổng công suất khả dụng của hệ thống điện miền Bắc (bao gồm cả điện nhập khẩu) có thể huy động để đáp ứng nhu cầu phụ tải điện chỉ đạt mức 17.500-17.900MW (khoảng 59,2% công suất lắp đặt). Trong khi đó, nhu cầu sử dụng điện ở khu vực miền Bắc có thể lên mức 23.500-24.000MW trong những ngày nắng nóng sắp tới. Như vậy, hệ thống điện miền Bắc sẽ thiếu hụt khoảng 4.350MW với sản lượng không đáp ứng được trung bình ngày khoảng là 30,9 triệu kWh (ngày cao nhất có thể lên tới 50,8 triệu kWh). Hệ thống điện miền Bắc đối mặt với nguy cơ thiếu công suất tại hầu hết các giờ trong ngày.

Mong sự cảm thông, chia sẻ của khách hàng

Hiện nay, nhằm đảm bảo hệ thống điện vận hành an toàn, căn cứ theo các quy định của pháp luật, cụ thể là Thông tư số 34/2011/TT-BCT ngày 7/9/2011 (quy định về việc lập và thực hiện kế hoạch cung ứng điện khi hệ thống điện quốc gia thiếu nguồn điện), Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia đã phân bổ công suất tiết giảm điện cho Tổng công ty Điện lực TP. Hà Nội và Tổng công ty Điện lực miền Bắc. Dựa trên mức công suất được phân bổ, hai Tổng công ty Điện lực cùng các công ty Điện lực thành viên cũng đã làm việc với UBND các tỉnh, thành phố để báo cáo về tình hình cung ứng điện trên địa bàn. Các Công ty Điện lực cũng đã phân bổ công suất tiết giảm điện cho các địa phương, trong đó ưu tiên cấp điện cho các khách hàng trọng điểm, thiết yếu theo quy định, đặc thù của từng địa phương.

Ông Trần Đình Nhân - Tổng giám đốc EVN cho biết, từ giữa tháng 4 đến nay, EVN gặp nhiều khó khăn trong đảm bảo cung cấp điện. Tập đoàn đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo Bộ Công Thương chỉ đạo sát sao và kịp thời. Thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo các cấp, EVN đã triển khai đồng bộ các giải pháp, huy động mọi nguồn lực trong công tác đảm bảo điện. Đến nay, ở miền Trung và miền Nam đảm bảo cung cấp điện; riêng miền Bắc vẫn còn nhiều khó khăn. EVN sẽ cố gắng đảm bảo tốt nhất duy trì hệ thống điện quốc gia vận hành an toàn. Tuy nhiên, do nhu cầu tiêu thụ tiếp tục tăng cao, nguồn điện không đáp ứng đủ, nên một số thời điểm đã phải tiết giảm điện. EVN mong khách hàng doanh nghiệp, người dân thông cảm và chia sẻ với tình huống khó khăn này.

EVN, TKV, PVN đã và đang tập trung mọi nguồn lực nhằm duy trì độ sẵn sàng các nhà máy/tổ máy nhiệt điện, đẩy nhanh thời gian khắc phục sự cố nhanh nhất có thể.

EVN cũng nỗ lực vận hành hệ thống điện hợp lý, cố gắng tăng huy động nhiệt điện để ngăn chặn suy giảm mức nước thuỷ điện; đẩy mức nước các hồ thủy điện lớn lên khỏi mức nước chết; chủ động xây dựng các kịch bản linh hoạt ứng phó với những khó khăn về cung ứng điện nhằm giảm thiểu thiệt hại cho người dân và doanh nghiệp.

Bộ Công Thương và EVN cũng tạo điều kiện tối đa trong việc đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện đối với các dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp, để sớm đưa các dự án này vào vận hành. Đến nay, đã huy động 18 nhà máy năng lượng tái tạo chuyển tiếp với công suất 1.115,62 MW (bao gồm các nhà máy vận hành thử nghiệm và vận hành thương mại). Tình hình thực hiện hồ sơ, thủ tục của các dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp được EVN liên tục cập nhật, công khai, minh bạch qua website evn.com.vn và Fanpage Điện lực Việt Nam.

Song song đó, Bộ Công Thương, EVN cũng đã tập trung cao độ thực hiện hiệu quả các giải pháp về tăng cường tiết kiệm điện. Đến hết tháng 5, đã có 63/63 tỉnh thành ban hành văn bản chỉ đạo về tiết kiệm điện tại địa phương. Riêng Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã quyết liệt thực hiện những biện pháp tiết kiệm như: trụ sở của EVN và của các đơn vị thành viên ở các tỉnh, thành phố miền Bắc đã không sử dụng điều hòa không khí khi nhiệt độ ngoài trời dưới 35 độ C; hạn chế sử dụng đèn chiếu sáng, tận dụng tối đa nguồn ánh sáng tự nhiên,…

Tình hình chung tại nhiều quốc gia châu Á

Thông tin thêm tại buổi họp báo, ông Trần Việt Hòa – Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực cho biết không chỉ ở Việt Nam, nhiều quốc gia châu Á cũng đang thiếu điện trong nắng nóng kỷ lục. Điển hình như Ấn Độ, Thái Lan, Bangladesh, thậm chí cả Trung Quốc cũng đang phải chủ động cắt điện luân phiên hoặc giới hạn cung ứng điện cho sản xuất để đảm bảo nguồn cung. Như tại Vân Nam (Trung Quốc) - tỉnh có nguồn thuỷ điện chiếm tỷ trọng 72% tổng công suất - nắng nóng khô hạn đã dẫn đến thiếu nguồn và phải áp dụng chế độ phân bổ điện cho các cơ sở sản xuất công nghiệp sử dụng năng lượng trọng điểm cũng như áp dụng các biện pháp chặt chẽ để kiểm soát điện năng tiêu thụ.

Dự báo, nền nhiệt toàn châu Á năm nay sẽ đạt mức cao chưa từng thấy. Thời tiết khắc nghiệt sẽ khiến nhu cầu sử dụng điện gia tăng, tiếp tục gây áp lực lớn lên ngành Điện tại nhiều quốc gia.

Nguyễn Thủy