EVN đang quản lý vận hành 14 nhà máy nhiệt điện than. Trung bình hàng năm, các nhà máy này tiêu thụ khoảng 40 triệu tấn than, đồng thời phát sinh khoảng 8-10 triệu tấn tro xỉ. Trong các năm qua, với nhiều nỗ lực từ phía Tập đoàn và các NMNĐ, tỷ lệ tiêu thụ tro, xỉ các năm sau liên tiếp cao hơn năm trước. Năm 2020, dù ảnh hưởng của dịch COVID-19, tỷ lệ tiêu thụ tro, xỉ của EVN vẫn đạt tới hơn 83,4% khối lượng phát sinh, cao hơn nhiều so với tỷ lệ tiêu thụ trong năm 2019 (68,85%).

Nhìn chung, tại khu vực phía Bắc, công tác tiêu thụ tro xỉ tại các NMNĐ của EVN rất khả quan, nhưng tình hình tại các tỉnh phía Nam khó khăn hơn.

Tại cuộc họp, lãnh đạo Ban Kỹ thuật sản xuất EVN cho biết, các nhà máy như NMNĐ Vĩnh Tân 2, Vĩnh Tân 4 (tỉnh Bình Thuận) dù gần đây có mức tiêu thụ khả quan hơn so với giai đoạn 2015 – 2017; tuy nhiên, tỷ lệ vẫn thấp so với yêu cầu đặt ra, khối lượng tro xỉ phải mang lên lưu bãi còn rất lớn. Tại Công ty Nhiệt điện Duyên Hải (tỉnh Trà Vinh), tỷ lệ tiêu thụ tro xỉ khoảng 85% lượng phát sinh trong 7 tháng đầu năm 2021.

Nguyên nhân là do vị trí các nhà máy này cách xa các thị trường tiêu thụ, gây khó khăn trong việc vận chuyển, chi phí đội lên cao. Cùng đó, thói quen sử dụng vật liệu xây dựng làm từ tro, xỉ nhiệt điện chưa được người dân địa phương và khu vực phía Nam đón nhận, ảnh hưởng đến khả năng tiêu thụ sản phẩm làm từ tro xỉ.

Phó Tổng giám đốc EVN Nguyễn Tài Anh và Phó Tổng giám đốc EVN Ngô Sơn Hải nhấn mạnh, việc tiêu thụ tro, xỉ tại NMNĐ Vĩnh Tân 2, Vĩnh Tân 4 là vấn đề cấp bách, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác sản xuất điện. Tuyệt đối không được để xảy ra tình trạng phải dừng vận hành các nhà máy do vấn đề tiêu thụ tro xỉ, đầy bãi chứa.

Do việc vận chuyển tro xỉ bằng đường bộ có chi phí cao, lãnh đạo EVN yêu cầu các đơn vị phải khẩn trương đẩy nhanh phương án vận chuyển tro xỉ bằng đường thuỷ. Tổng công ty Phát điện 3, Công ty Nhiệt điện Vĩnh Tân nhanh chóng hoàn thành việc nâng cấp, bổ sung công năng cảng biển để đón tàu tải trọng cỡ lớn hơn vào vận chuyển tro, xỉ.

Đặc biệt, cần có sự ủng hộ, chung tay của các Bộ, ngành, địa phương để triển khai phương án sử dụng tro, xỉ vào san lấp các công trình ở miền Nam. Thực tế, tro xỉ của các NMNĐ của EVN đã được phân tích, kiểm định và đều đạt yêu cầu theo tiêu chuẩn Việt Nam. Đồng thời, các đơn vị cũng đã thực hiện đăng kí hợp chuẩn, hợp quy, giấy chứng nhận tro xỉ đủ điều kiện để sử dụng vào các mục đích cụ thể như làm phụ gia xi măng, bê tông, vật liệu san lấp, nền đường ô tô...

Về lâu dài, để đẩy mạnh tiêu thụ tro, xỉ, cần xây dựng được thị trường vật liệu xây dựng không nung tại phía Nam. Các giải pháp được đề xuất là: tổ chức đối thoại trực tiếp với người dân, tuyên truyền đồng bộ trên các phương tiện thông tin đại chúng để doanh nghiệp, người dân hiểu tro xỉ nhiệt điện than là một nguồn tài nguyên của ngành sản xuất vật liệu xây dựng Việt Nam.

M.H