Theo nhận định của lãnh đạo Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, El Nino diễn ra kéo dài vắt qua 3 năm: 2014-2015-2016 đã và đang tác động mạnh mẽ đến thời tiết Việt Nam, đặc biệt trong thời kỳ đỉnh điểm 2015.

Những biến đổi khí hậu đã khiến thời kỳ El Nino trở nên khắc nghiệt và 2015 trở thành một năm nóng nhất trong lịch sử quan trắc khí tượng.

Tại Việt Nam, trong năm 2015 ghi nhận 17 đợt nắng nóng trên toàn quốc. Và các đợt nắng nóng này cũng xuất hiện nhiều kỷ lục. Đặc biệt liên tiếp trong ba tháng 5, 6 và 7/2015 các đợt nắng nóng đã xuất hiện nhiều giá trị nhiệt độ vượt lịch sử tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ.

Những tháng cuối năm 2015, hạn hán và xâm nhập mặn được đánh giá là đặc biệt nghiêm trọng, nặng nhất 100 năm qua lại gây thiệt hại nặng nề ở các tỉnh miền Tây Nam bộ.

Năm 2015, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino nên mùa mưa đến muộn và kết thúc sớm. Tổng lượng mưa trên lưu vực thiếu hụt 20-50% trung bình nhiều năm.

Mực nước thượng nguồn sông Me Kông xuống nhanh và thấp nhất trong vòng 90 năm qua. Hiện nay, trên các hệ thống sông chính ở miền Tây, mặn xâm nhập sâu 40-93 km, tăng 10-15 km so với các năm trước.

Cùng với nắng nóng, tại nước ta còn ghi nhận những trận mưa, siêu giông chưa từng có. Có 23 đợt mưa trên diện rộng, 3 đợt mưa trên diện rộng trái mùa. Trong đó là trận mưa đặc biệt lớn ở Quảng Ninh, từ 23/7 đến 4/8. Mưa lớn trên diện rộng ở Bắc Bộ phổ biến 200-500mm. Tại Bãi Cháy và Cô Tô có tổng lượng mưa ngày lớn nhất và tổng lượng mưa cả đợt lớn nhất trong 50 năm…

Kết thúc El Nino, tình hình nắng nóng, mưa ít có thể sẽ được cải thiện. Tuy nhiên, theo dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, rất có thể La Nina sẽ xuất hiện vào nửa cuối năm 2016 và nếu xảy ra La Nina, mưa lớn, bão sẽ bất thường.

Tháng 4 khô hạn, xâm nhập mặn đặc biệt nguy hiểm

Mặc dù El Nino kỷ lục sắp kết thúc, nhưng tình hình khô hạn, xâm nhập mặn tại Nam Trung Bộ, Tây Nguyên, Nam Bộ chưa có dấu hiệu cải thiện, và tháng 4 là tháng đặc biệt nguy hiểm của tình trạng này”. Đây là cảnh báo mà Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia vừa đưa ra.

Sở dĩ Trung tâm đưa ra cảnh báo này bởi dựa trên các nghiên cứu, quan trắc cũng như mô hình dự báo, khu vực Nam Bộ độ mặn cao nhất năm xuất hiện vào cuối tháng 3-4/2016. Độ mặn này dự báo sẽ lớn hơn năm 2015.

Theo bà Trịnh Thu Phương, Trưởng phòng Dự báo thủy văn khu vực Bắc Bộ (Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương), từ giữa tháng 4-5/2016, độ mặn sẽ giảm dần. Song khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên, hạn hán thiếu nước tiếp tục diễn ra trong mùa cạn với sự thiếu hụt dòng chảy từ 30-50%.

Thêm nữa, nhiệt độ năm nay có dấu hiệu cao hơn trung bình nhiều năm. Cụ thể, miền Bắc cao hơn từ 0,5-1,5 độ C; Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ cao hơn 0,5-1 độ C, riêng Bắc Trung Bộ cao hơn nhiều.

Tình hình hạn có thể được cải thiện ở nửa cuối năm 2016. Nhiều khả năng mưa lớn tập trung trong nửa cuối mùa mưa bão. Dự báo nửa đầu năm 2016, các cơn bão có cường độ mạnh, đường đi phức tạp sẽ ít hơn cùng kỳ năm 2015.

Về nửa cuối mùa hè, khi El Nino kết thúc, chuyển sang trung tính, khả năng sẽ có nhiều bão hơn. Mùa hè năm nay được dự báo là nắng nóng xuất hiện sớm hơn so với trung bình. Trước hết, nắng nóng sẽ xuất hiện ở các tỉnh phía Tây Bắc Bộ, sau đó đến các tỉnh Trung Bộ và Tây Nguyên.

Nguyễn Tuấn (tổng hợp)