Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương) Trịnh Quốc Vũ: Phải cho doanh nghiệp hạch toán tính đúng, tính đủ vào giá điện

 Năm 2022 và năm 2023 xảy ra xung đột địa chính trị giữa Nga và Ukraine làm cho thị trường năng lượng sơ cấp của thế giới biến động rất mạnh, giá tăng rất bất thường. Điều này dẫn đến chi phí mua điện của EVN từ các nguồn điện, nhất là từ các nguồn sử dụng năng lượng hóa thạch, bao gồm than, khí và dầu, đều tăng rất lớn.

Theo quy định về giá điện thì các chi phí hợp lý, hợp lệ trong cấu thành chi phí giá điện đầu vào của EVN sẽ được tính vào giá bán lẻ điện bình quân để điều chỉnh. Tuy nhiên, năm 2022 chúng ta mới bước ra từ đại dịch COVID-19, nền kinh tế và các lĩnh vực cần có sự ổn định để phục hồi sau đại dịch, chúng ta đã quyết định chưa điều chỉnh giá điện. Trong năm 2022, không có một lần nào tăng giá điện. Năm 2023 có 2 lần tăng nhưng rất nhỏ giọt và thấp. Cuối năm 2023, EVN chịu một khoản thâm hụt do chi phí, chúng ta quen gọi là lỗ luỹ kế, đến khoảng 50.000 tỷ đồng. Đó là chưa tính đến khoảng 21.800 tỷ đồng chênh lệch tỷ giá điện mà EVN phải trả cho các đơn vị phát điện theo hợp đồng mua bán điện, tức là do trượt tỉ giá giữa đồng nội tệ VND và các đồng ngoại tệ mà các đơn vị phát điện phải đi vay vốn từ các tổ chức tín dụng nước ngoài để đầu tư vào các nguồn điện và EVN phải có trách nhiệm thanh toán trong hợp đồng mua bán điện.

Điều đó tạo ra thâm hụt giữa doanh thu so với tổng chi phí cấu thành nên giá điện của EVN. Không sớm thì muộn chúng ta phải cho doanh nghiệp hạch toán tính đúng tính đủ vào giá điện, bởi vì EVN cũng không thể chịu được mãi.

Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu: Chi phí chưa được phân bổ vào giá điện

Về con số "45.000 tỷ", bản chất là "lỗ chính sách" – mua đầu vào cao, bán đầu ra thấp. Điều này khác với thông thường như nhiều người vẫn nghĩ là mua cao thì phải bán cao.

Thứ hai, tôi nhìn nhận đây là một chi phí tất yếu và đúng ra đã phải được tính vào giá điện nhưng chưa được tính. Cách gọi chính xác của nó là "chi phí chưa được phân bổ vào giá điện" do cơ chế kiểm soát giá điện của chúng ta trong thời gian vừa qua, đặc biệt là năm 2023.

Nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) Nguyễn Tiến Thỏa: Chênh lệch dòng tiền âm vì mục tiêu lớn hơn của đất nước

Trước hết, “khoản lỗ” này không phải do EVN tự tính rồi tự công bố. Con số này đã được kiểm toán và EVN công bố theo số liệu kiểm toán.

Chúng ta không nên dùng từ "lỗ". Tại sao lại không nên dùng?

Chúng ta hiểu đơn giản lỗ của sản xuất kinh doanh là tổng doanh thu nhỏ hơn tổng chi phí. Mà nguyên nhân là do giá bán ra nhỏ hơn giá thành sản xuất. Rất đơn giản như vậy.

Hàng hóa thông thường trong cơ chế thị trường, kinh doanh theo thị trường và giá do thị trường quyết định. Như vậy thì lời ăn, lỗ chịu. Nếu lỗ là đơn vị phải tự chịu trách nhiệm lấy. Nếu do doanh nghiệp làm ăn yếu kém, do quản trị không tốt, dẫn đến giá thành cao, thị trường không chấp nhận, giá trị xã hội không chấp nhận thì buộc phải chấp nhận lỗ. Lời ăn, lỗ chịu. Nếu EVN cũng là một đơn vị làm ăn như thế thì chúng ta không phải bàn ở đây.

Điện không giống như hàng hóa thông thường, mà đang thực hiện đa mục tiêu.  Giá phải góp phần vào bảo đảm an ninh năng lượng, bảo đảm cho tiết kiệm điện, góp phần bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và an sinh xã hội. Đa mục tiêu này Chính phủ tùy vào diễn biến kinh tế, xã hội… để điều hành. Mà điện là đầu vào của tất cả các ngành trong nền kinh tế. Nếu để điện biến động thì toàn bộ các mặt sản xuất kinh doanh đều biến động, chui vào chi phí sản xuất, giá thành của tất cả các ngành trong nền kinh tế quốc dân. Như vậy, tạo ra hiệu ứng domino thì kiểm soát rất khó khăn, vất vả.

Điện rõ ràng không phải do thị trường quyết định, mà do Nhà nước quyết định. Cho nên tác động của giá điện như thế nào, điều chỉnh ra sao, điều chỉnh ở mức độ nào, vì sao lại điều chỉnh thế,… là Nhà nước cân nhắc rất kỹ, tính toán cân đối rất chi tiết để giảm thiểu nhất tác động của nó.

Trong năm 2022-2023, vì nhiều lý do khách quan, giá điện chúng ta quyết định thấp hơn giá thành sản xuất, đương nhiên sẽ gây ra chênh lệch dòng tiền âm. Tôi xin nói lại, đấy không phải là lỗ mà là chênh lệch dòng tiền âm, do chúng ta phải vì mục tiêu lớn hơn của đất nước; ngành Điện phải tạm thời chưa tính các yếu tố được phép theo quy định của Luật Điện lực là tính đúng, tính đủ vào giá. Cho nên một phần chi phí này chưa được tính vào thì phải được phân bổ dần trong giá thành đó.

Link gốc

Nguồn: Báo Điện tử Chính phủ