Đường dây 500 kV mạch 1 Bắc – Nam được đóng điện và đưa vào vận hành chính thức từ ngày 27/5/1994 với chiều dài ban đầu là 1.487 km, đi qua 14 tỉnh/thành. Cùng với sự gia tăng nhu cầu phụ tải, hệ thống truyển tải điện 500 kV Bắc - Nam cũng không ngừng lớn mạnh cả về quy mô cũng như độ tin cậy, sự ổn định trong vận hành. Hiện hệ thống truyền tải 500 kV gồm 3 mạch, liên kết các hệ thống điện giữa các miền, trong đó mạch 1 và mạch 2 đóng vai trò là trục “xương sống” trong truyền tải điện Bắc - Nam.

Hệ thống đường dây 500 kV chạy dọc chiều dài đất nước, đi qua nhiều khu vực có địa hình phức tạp, rừng núi, xa khu dân cư, giao thông đi lại khó khăn, giáp biên giới. Công tác quản lý vận hành gặp không ít khó khăn do tình hình an ninh trật tự tại một số khu vực có diễn biến rất phức tạp, đặc biệt, tại các khu vực dân tự khai thác vàng, nhôm, khoáng sản, thu gom phế liệu... 

Một số vùng, trình độ dân trí, hiểu biết về pháp luật của người dân còn hạn chế; kinh tế khó khăn, mức sống thấp. Đây là những nơi tiềm ẩn nguy cơ cao về phá hoại, trộm cắp thiết bị, vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp và thực tế trong những năm qua đã từng xảy ra nhiều vụ trộm cắp thiết bị,vi phạm hành lang bảo vệ an toàn hệ thống truyền tải điện 500 kV. 

Những sự cố trên đường dây 500 kV có thể gây tan rã hệ thống điện quốc gia, gây mất điện trên diện rộng, tạo nên những hậu quả vô cùng nghiêm trọng về kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng của đất nước. Điển hình như vụ vi phạm hành lang an toàn lưới điện 500 kV ngày 22/5/2013 khu vực Bình Dương làm rã lưới toàn bộ khu vực các tỉnh miền Nam.

Do tầm quan trọng đặc biệt của hệ thống truyền tải điện 500 kV đối với sự phát triển của đất nước, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định đưa vào danh mục công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia. Quyết định này thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ, của các Bộ ngành liên quan đối với việc bảo đảm an ninh, an toàn tuyệt đối cho công trình.

Tại lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc đưa hệ thống 500 kV vào danh mục an ninh quốc gia được tổ chức gần đây, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cho rằng, thời gian tới, hàng loạt các công trình 500 kV sẽ tiếp tục được xây dựng. Và trong tương lai cũng sẽ xuất hiện thêm các đường dây 500 kV xuyên quốc gia, kết nối với lưới điện các nước ASEAN, khu vực tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng, thúc đẩy hợp tác kinh tế. Chính vì thế, Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam mong muốn Bộ Công an, chính quyền các địa phương, nhân dân cả nước tiếp tục quan tâm, nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc tham gia bảo vệ công trình 500 kV, nhằm đảm bảo dòng điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 

Theo TCĐL Chuyên đề Thế giới điện