Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết, quy hoạch điện VIII được Chính phủ phê duyệt với tổng công suất nguồn điện là 150.489MW (không bao gồm xuất khẩu, điện mặt trời mái nhà hiện hữu, năng lượng tái tạo để sản xuất năng lượng mới), tăng 21.000MW so với tổng công suất nguồn điện trong quy hoạch điện VII điều chỉnh (130.000MW). 

Trong đó, tổng công suất lắp máy của điện mặt trời là 12.836MW (không bao gồm điện mặt trời mái nhà hiện hữu), chiếm 8,5% tổng công suất nguồn, gồm 10.236MW điện mặt trời tập trung và 2.600MW điện mặt trời tự sản tự tiêu; tổng công suất lắp của điện gió trên bờ là 21.880MW, chiếm 14,5%; điện gió ngoài khơi 6.000MW, chiếm 4%; điện sinh khối và điện rác 2.270MW, chiếm 1,5%.

Như vậy, tổng công suất lắp các nguồn điện từ năng lượng tái tạo không kể thủy điện đã chiếm tỷ trọng 28,5% tổng công suất nguồn điện. Đây là một tỷ trọng rất lớn kể cả so sánh với những nước phát triển có trình độ công nghệ cao, sở hữu hệ thống lưới điện thông minh và các thiết bị lưu trữ điện năng ở mức cao. Theo số liệu thống kê, những nước này nếu không liên kết lưới điện khu vực, tỷ lệ năng lượng tái tạo cũng chỉ dao động quanh mức 20%.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, trong điều kiện hạ tầng công nghệ hiện tại của Việt Nam, để thực hiện được các mục tiêu trên phải tập trung nghiên cứu đầu tư phát triển hệ thống lưới điện thông minh và các thiết bị lưu trữ điện năng. Đồng thời, thúc đẩy thị trường điện trên 3 cấp độ là phát điện cạnh tranh, bán buôn điện cạnh tranh và bán lẻ điện cạnh tranh. Bên cạnh đó, biểu giá bán lẻ điện thì cũng phải nghiên cứu để có tính linh hoạt hơn.

Đối với giá điện, hiện nay, các nhà máy nhiệt điện, thủy điện được huy động, phát điện theo các quy định về vận hành hệ thống điện và thị trường điện bán buôn cạnh tranh.

Với tỷ trọng huy động năng lượng tái tạo cao trong hệ thống, để có thể bù đắp cho việc huy động điện năng lượng tái tạo khi đây là các nguồn điện phụ thuộc lớn vào điều kiện thời tiết, cần thiết phải nghiên cứu xây dựng cơ chế giá điện cho các nguồn điện mới như pin tích trữ năng lượng, phát triển thủy điện tích năng là các nguồn điện linh hoạt cao, ngoài ra cũng cần phải khuyến khích phát triển hệ thống điện mặt trời tự sản tự tiêu tại các nơi có phụ tải tăng cao.

Như vậy, để khai thác tiềm năng năng lượng tái tạo, nhất là điện gió, điện mặt trời, cần phải đẩy mạnh khuyến khích các hoạt động đầu tư điện mặt trời tự sản tự tiêu, không nối lưới; phải đẩy mạnh phát triển các loại thiết bị lưu trữ điện, nghiên cứu phát triển lưới điện thông minh, xây dựng cơ chế mua bán điện trực tiếp và thúc đẩy thị trường điện cạnh tranh.

"Hiện nay, Bộ Công Thương đã và đang trình Chính phủ ban hành nghị định để phát triển điện mặt trời mái nhà, khi Chính phủ có chủ trương cho phép xây dựng nghị định theo khuyến nghị của Bộ Tư pháp thì Bộ Công Thương sẽ xây dựng theo quy trình" - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho hay.

Bộ Công Thương cũng đang trình Chính phủ cho ban hành cơ chế mua bán điện trực tiếp trên cơ sở nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng chia sẻ, việc phát triển điện mặt trời mái nhà không giới hạn về công suất - đó là trong bối cảnh mà công nghệ của chúng ta sau này phát triển và các nhà đầu tư về điện mặt trời mái nhà không được gây áp lực lên hệ thống điện truyền tải. Bởi lẽ, nếu không có nguồn điện phục vụ chạy nền ổn định thì không quốc gia nào có thể phát triển một cách vô hạn định đối với điện từ năng lượng mặt trời.

Thùy Lê