Giải pháp then chốt nhằm giảm thiểu nguy cơ thiếu điện

Theo Vụ Tiết kiệm Năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương), tốc độ tăng trưởng nhu cầu điện toàn quốc giai đoạn 2016-2020 tăng khoảng 10%/năm, dự báo trong 5 năm tiếp theo là 8,5%/năm. Đây là áp lực rất lớn đối với ngành năng lượng khi các phương thức sản xuất điện truyền thống đang tới giới hạn. Thực tế, từ một nước xuất khẩu năng lượng Việt Nam đã phải nhập khẩu năng lượng.

Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là một trong những giải pháp căn cơ nhằm bảo toàn năng lượng. Theo các chuyên gia, một đồng vốn đầu tư cho sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả mang lại lợi ích tương đương với bốn đồng cho phát triển nguồn cung. Ở một góc nhìn khác, nếu mỗi hộ dân tiết kiệm khoảng 10 kWh/tháng, thì cả nước sẽ tiết kiệm được hơn 3,2 tỷ kWh/năm, tương đương với gần 6.000 tỷ đồng, xấp xỉ với số vốn đầu tư cho một nhà máy thủy điện cỡ vừa. 

Chương trình về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả qua hai giai đoạn từ 2006 đến 2015 đã tiết kiệm được trên 9 tỷ kWh, tương đương 15.000 tỷ đồng, với mức tiết kiệm bình quân đạt 1,5% tổng điện năng tiêu thụ hằng năm. Đây là tiền đề quan trọng để tiếp tục đẩy mạnh việc cải thiện chất lượng sử dụng điện, coi tiết kiệm điện là một giải pháp then chốt nhằm giảm thiểu nguy cơ thiếu điện trong giai đoạn 2020 - 2025.

Ngày 11/2/2020, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đưa ra các định hướng lớn cho phát triển ngành năng lượng Việt Nam trong giai đoạn tới. Trong đó, việc cải thiện chất lượng sử dụng năng lượng được đặc biệt quan tâm. Nghị quyết khẳng định: “Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, bảo vệ môi trường phải được xem là quốc sách quan trọng và trách nhiệm của toàn xã hội”.

Ngày 7/5/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về việc tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2020 -2025 (Chỉ thị 20). Theo đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ ngành, địa phương, tổ chức, doanh nghiệp và người dân…phải thực hiện để tiết kiệm tối thiểu 2,0% tổng điện năng tiêu thụ hàng năm. Có thể khẳng định, Chỉ thị 20 được ban hành rất đúng thời điểm, thúc đẩy mạnh mẽ các giải pháp nhằm sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2020 -2025. 

Đoàn công tác Bộ Công Thương và Ngân hàng thế giới (WB) thăm và khảo sát thực hiện tiết kiệm năng lượng tại Nhà máy Đạm Cà Mau ( T10 /2020) - Trần Liễu.

5 giải pháp

Tại Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 7/5/2020 về việc tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2020-2025, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các doanh nghiệp và các tổ chức đoàn thể-xã hội lượng ưu tiên và nghiêm túc thực hiện các giải pháp tiết kiệm điện.

Chỉ thị đề ra 5 giải pháp đồng bộ tiết kiệm điện, bao gồm: 1) thực hiện tiết kiệm điện tại cơ quan, công sở;  2) thực hiện tiết kiệm điện trong chiếu sáng công cộng, chiếu sáng cho mục đích quảng cáo, trang trí ngoài trời; 3) thực hiện tiết kiệm điện tại các hộ gia đình; 4) thực hiện tiết kiệm điện tại các cơ sở kinh doanh thương mại và dịch vụ; 5) thực hiện tiết kiệm điện tại doanh nghiệp sản xuất.

Nhằm thực hiện có hiệu quả các giải pháp tiết kiệm điện, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công Thương vai trò chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương tổ chức theo dõi, đôn đốc, kiểm tra tình hình triển khai; đồng thời tham mưu, báo cáo Ban chỉ đạo quốc gia thực hiện Chương trình nhằm xây dựng cơ chế khuyến khích, khen thưởng cũng như  đề xuất các phương án điều chỉnh kịp thời nhằm đảm bảo các mục tiêu đã đề ra. Đồng thời, Bộ sẽ là đơn vị chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành trong việc rà soát, bổ sung và hoàn thiện hệ thống văn bản quy định mức sử dụng năng lượng phù hợp, hiệu quả cho đơn vị sản phẩm của ngành/tiểu ngành.

Thủ tướng Chính phủ cũng giao nhiệm vụ cho Bộ Công Thương chỉ đạo Tập đoàn điện lực Việt Nam trong việc đảm bảo vận hành tối ưu và phân phối hiệu quả năng lượng, giảm tổn thất điện năng trên toàn hệ thống.

Cùng với đó, Bộ Công Thương cũng được giao vai trò phối hợp, hỗ trợ các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xây dựng kế hoạch hành động chi tiết theo từng năm để thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 20 về tiết kiệm điện. Đồng thời đôn đốc, giám sát, hỗ trợ các đơn vị trực thuộc trong việc hướng dẫn các doanh nghiệp sản xuất, dịch vụ triển khai các giải pháp, sáng kiến, công nghệ tiết kiệm năng lượng; xây dựng chế tài xử phạt hợp lý.

Thủ tướng Chính phủ giao cho các Bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh thành phố trực thuộc trung ương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam trách nhiệm phối hợp thực hiện các công việc liên quan trong lĩnh vực, địa phương thuộc thẩm quyền quản lý, nhằm triển khai một cách đồng bộ và nhất quán các giải pháp tiết kiệm điện trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, đảm bảo mục tiêu tiết kiệm tối thiểu 2,0% tổng điện năng tiêu thụ.

Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững