Chẳng giống như các thành phố khác nổi tiếng do phong cảnh đẹp, phong tục lạ, sắc dân đa dạng hoặc sản vật độc đáo, thành phố Kuching - thủ phủ của bang Sarawak ở Malaysia lại nổi tiếng bởi một loài vật tạo nên biệt danh của nó: “thành phố Mèo”.

Ngay trước cửa vào trung tâm thành phố, bạn sẽ nhìn thấy một cái cổng lớn, bên trên có dựng tượng một chú mèo với chiếc đuôi xoắn tít lại tựa như lưỡi tầm sét. Đây không phải là cảm hứng hay liên tưởng lãng mạn của người nghệ sĩ tạc tượng mèo, mà chính là thể hiện một sự thật: hầu hết những loài mèo tại Kuching đều có đuôi xoắn hoặc cụt đuôi.

Nguồn gốc chủng loại mèo tại Kuching cho đến nay vẫn còn là bí ẩn. Ngay từ thế kỷ XVI, những du khách nước ngoài đầu tiên đặt chân tới Kuching đã kinh ngạc khi chứng kiến cảnh thành phố ngập tràn mèo. Những chú mèo nhởn nhơ nơi ngõ hẻm, vắt vẻo trên thành cửa sổ của dinh thự tráng lệ hoặc kéo nhau chạy hàng đoàn trên đường phố, thậm chí chui vào, quậy phá những nơi ăn nghỉ của du khách. Tuy nhiên, chẳng cư dân bản địa nào ở Kuching lại chán ngán hay bực tức vì mèo.

Có giả thiết cho rằng mèo tại Kuching vốn theo chân những lái buôn Trung Quốc đầu tiên đến buôn bán tại thành phố này. Giả thiết khác lại cho rằng có thể đó là hậu duệ của những con mèo đảo Manx do một thương gia Đông Ấn bỏ quên. Cũng còn giả thuyết nữa: mèo tại Kuching hiện là con cháu của mèo rừng lai phối với loài mèo Xiêm, vốn được nhập vào Kuching cách nay chưa lâu.

Trong ngôn ngữ Mã Lai, “kuching” có nghĩa là “mèo”. Khi Kuching được nâng cấp từ một tỉnh nhỏ lên thành phố vào năm 1988, người dân nơi đây đã ăn mừng sự kiện này bằng cách dựng lên tượng một chú mèo ngay cổng vào thành phố. Bức tượng rất lớn, mang tên “Đại Miêu” và được coi là biểu tượng đầy tôn kính, tự hào của thành phố. Đây là một trong những tượng mèo lớn nhất, được quan tâm và chụp ảnh nhiều nhất trên thế giới. Vào các chiều chủ nhật đẹp trời, gia đình những người dân Kuching trang điểm, ăn mặc đẹp đẽ kéo nhau tới chụp ảnh dưới chân tượng chú mèo khổng lồ mắt xanh, lông vàng.

Ngoài tượng Đại Miêu, tại Kuching còn có một địa điểm đặc biệt khác, đó là Bảo tàng Mèo. Được lập ra từ năm 1988 (nâng cấp từ năm 1993), bảo tàng quy tụ vô số hiện vật, hình ảnh, tài liệu liên quan đến mèo, là sự pha trộn giữa tính dân gian và tín ngưỡng, giữa hiện thực và giả tưởng dưới nhiều góc cạnh, cường độ khác nhau.

Bảo tàng Mèo được chia làm nhiều gian. Bạn có thể đi vào các gian tìm hiểu về loài vật bốn chân gần gũi này và được biết nhiều thông tin thú vị. Những du khách thích nhìn ngắm hơn thì bước vào gian trưng bày các loài mèo - tại đây, họ chìm ngập trong “hàng đống” mèo với đủ mọi tư thế, hình dáng và chất liệu; có cả những xô chậu đựng nước mang hình mèo, thìa dĩa mèo, gạt tàn mèo, lọ hoa mèo, biểu ngữ mèo, phù điêu mèo…

Ở bảo tàng này còn có một tượng mèo rất đặc biệt, đó là một con mèo tam thể Nhật Bản mang tên là Manekineko. Con mèo này có 2 phiên bản: một chú có chân phải đưa lên cao với ý nghĩa “đón mừng sự thịnh vượng” và một chú với chân trái giơ lên cao với ý nghĩa “chào mừng khách hàng”. Cả hai chú mèo này trưng bày trong phòng khách, chủ yếu dành cho những du khách là doanh nhân.

Bạn cũng có thể đến thăm phòng tranh nghệ thuật về mèo, trưng bày nhiều bức tranh mèo đặc sắc của các họa sĩ Trung Quốc và Nhật Bản. Ở bảo tàng này còn có cả một phòng triển lãm những danh nhân thế giới yêu mèo như Victor Hugo, Abraham Lincoln và Albert Einstein là những người mê mèo; Florence Nightingale nuôi dưỡng hàng chục con mèo và hiếm khi ra ngoài mà không mang theo ít nhất một con; Ernest Hemingway chẳng những cho mèo ngồi chung bàn ăn mà còn cho nó ngồi ăn trong lòng mình...

Ra về, bạn có thể ghé mua các vật lưu niệm về mèo tại một cửa hàng trong Bảo tàng Mèo - gồm những tượng mèo, búp bê mèo, vòng mèo, khăn và áo phông in hình mèo, sách mèo, tạp chí mèo.

Mặc dù trong thành phố Kuching, có không ít gia đình nuôi chó, nhưng mỗi khi du khách bước vào Bảo tàng Mèo thì không được mang chó theo! Quy định này có lẽ xuất phát từ mâu thuẫn truyền kiếp giữa chó với mèo - hai loài vật nuôi rất gần gũi, đáng yêu của con người.

Nguyễn Anh Hùng