Phóng viên (PV): Theo Thứ trưởng, Việt Nam cần làm gì để giải "bài toán" phát triển năng lượng và bảo vệ môi trường?
Thứ trưởng Đặng Hoàng An: Để giải quyết bài toán bảo đảm an ninh năng lượng, gắn với bảo vệ môi trường, Việt Nam phải tìm ra cơ cấu năng lượng hợp lý. Việt Nam trước đây là quốc gia xuất khẩu năng lượng nhưng trong tương lai sẽ phải nhập khẩu năng lượng.
Bộ Công Thương - cơ quan quản lý lĩnh vực năng lượng, đang tìm kiếm một cấu hình năng lượng tối ưu, trong đó bảo đảm việc sử dụng nguồn điện từ các loại hình (thủy điện, nhiệt điện than, khí, năng lượng tái tạo...). Việc tìm ra cơ cấu năng lượng tối ưu cho một quốc gia là rất phức tạp. Nếu loại bỏ ngay tất cả các nguồn có nguy cơ với môi trường thì sẽ ảnh hưởng ngay đến an ninh năng lượng quốc gia. Chúng ta đặt ra tiêu chí là phải đủ điện và bảo vệ môi trường.
PV: Vậy trong cơ cấu năng lượng, Việt Nam sẽ phát triển nhiệt điện than và năng lượng tái tạo như thế nào thưa Thứ trưởng?
Thứ trưởng Đặng Hoàng An: Nhiệt điện than hay nguồn nào cũng cần tính toán trên cơ sở nguồn dự trữ quốc gia. Nhiệt điện than nếu có công nghệ tốt, đầu tư hợp lý thì hoàn toàn có thể hạn chế ô nhiễm môi trường. Nếu suy nghĩ cực đoan quá về nhiệt điện than có thể đẩy đất nước đến mất an ninh năng lượng.
Hiện nay, tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo tại Việt Nam (bao gồm cả thủy điện) trên tổng nguồn điện đang vượt xa các nước khu vực ASEAN. Như vậy, có thể nói ta đã đi trước về việc sử dụng năng lượng tái tạo.
Chính sách nhất quán của Chính phủ là khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, nhưng không có một cơ cấu năng lượng nào phụ thuộc nhiều vào năng lượng tái tạo. Bởi đây là nguồn năng lượng phụ thuộc vào thời tiết như gió, bức xạ mặt trời và những yếu tố này thường không thể dự đoán và không ổn định.
|
.jpg)
Việt Nam cần phát triển nhiệt điện than trong thời gian tới để đảm bảo an ninh năng lượng - Ảnh Minh Ngọc
|
PV: Con số đầu tư cho lĩnh vực điện từ nay đến năm 2030 là 148 tỷ USD. Làm thế nào huy động được lượng vốn lớn này?
Thứ trưởng Đặng Hoàng An: Theo mục tiêu đặt ra trong Quy hoạch điện VII điều chỉnh, giai đoạn 2016-2020 có xét đến năm 2030, mục tiêu của Việt Nam đưa tổng công suất các nhà máy điện đạt 130.000 MW. Hiện nay, tổng công suất các nhà máy điện là 46.000 MW, như vậy cần nguồn vốn để đưa thêm 84.000 MW vào vận hành. Nguồn vốn bảo đảm cho ngành Điện là 148 tỷ USD.
Giải pháp có nhiều, nhưng việc đầu tiên là phải đa dạng hóa đầu tư. Chính phủ thấy sự tham gia của tư nhân, cả trong nước và quốc tế trong phát triển điện là rất quan trọng. Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách để làm sao càng ngày càng có nhiều sự tham gia sâu rộng hơn của các nhà đầu tư tư nhân nhằm giảm gánh nặng vốn Nhà nước vào ngành Điện. Trước đây, nguồn vốn đầu tư chủ yếu dựa vào doanh nghiệp Nhà nước như Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp Than-Khoáng sản Việt Nam.
PV: Tăng giá điện có phải là giải pháp huy động vốn cho ngành điện không, thưa Thứ trưởng?
Thứ trưởng Đặng Hoàng An: Liên quan tới giá điện, quan điểm nhất quán của Chính phủ là hướng giá điện theo thị trường. Dần dần sẽ để cho ngành Điện tự hạch toán đúng, hoạch toán đủ và có lợi nhuận hợp lý để tái đầu tư phát triển. Trên cơ sở đó, ngành Điện phải kiểm soát chi phí một cách chặt chẽ, để tất cả các chi phí đó phải tối ưu. Như vậy, đòi hỏi EVN phải quản trị gắt gao để chữa "căn bệnh" sử dụng vốn không hiệu quả và chắt chiu từng đồng vốn cho ngành Điện.
PV: Một trong những giải pháp quan trọng để bảo đảm an ninh năng lượng là kiểm soát nguồn cầu, vậy cần có giải pháp gì để thực hiện hiệu quả điều này?
Thứ trưởng Đặng Hoàng An: Đúng vậy, để có đủ nguồn năng lượng cho phát triển kinh tế-xã hội, một mặt phải gia tăng nguồn cung, mặt khác phải kiểm soát nguồn cầu một cách hợp lý.
Để đẩy mạnh sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, sắp tới trong khuyến nghị chính sách có đề xuất chuyển từ khuyến khích sang bắt buộc sử dụng tiết kiệm năng lượng và phải có chế tài. Việc giảm cường độ sử dụng năng lượng đòi hỏi phải có chế tài đủ mạnh và cần sự vào cuộc của cả xã hội.
Tiềm năng tiết kiệm năng lượng, đặc biệt là điện còn rất nhiều. Hệ số đàn hồi (tỷ lệ tốc độ tăng trưởng điện so với tăng GDP) trước đây của ngành Điện là 1,8-2 nhưng hiện nay đã giảm xuống còn 1,5-1,6. Chính phủ kỳ vọng con số này sẽ giảm xuống 1 để bảo đảm tính cạnh tranh cho cả nền kinh tế.
Đi kèm với các chế tài này thì những ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng sắp tới phải được chuyển đổi sang những ngành tiêu thụ ít năng lượng. Các thiết bị sản xuất cũng phải được chuẩn hóa trên tinh thần tiêu thụ năng lượng thấp hơn. Đơn cử như trước đây chúng ta sử dụng bóng đèn sợi đốt, với công suất 40W trở lên, thì nay dùng đèn LED, dù chi phí đầu tư ban đầu cao hơn nhưng tiêu thụ điện chỉ 3-5W, tiết kiệm được rất nhiều năng lượng.
PV: Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!