Hành lang pháp lý đã đầy đủ
Việt Nam là quốc gia đang phát triển do đó nhu cầu sử dụng năng lượng, nhất là điện, luôn duy trì ở mức cao. Trong giai đoạn 2010-2020, tốc độ tăng trưởng điện thương phẩm đạt xấp xỉ 10%, tăng gấp 1,6 lần tăng trưởng GDP.
Theo thống kê của cơ quan chức năng, hệ số đàn hồi (hiệu quả sử dụng năng lượng/GDP) của Việt Nam đã có bước chuyển đáng kể (trước 2015 hệ số đàn hồi lớn hơn 2, hiện nay đạt khoảng 1,29), tuy nhiên vẫn còn cao so với các nước phát triển, thậm chí trong khu vực.
Thông tin về vấn đề này, ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển kinh tế bền vững (Bộ Công Thương) cho biết, xét về chỉ số hiệu quả sử dụng năng lượng, hiện Việt Nam đang tiêu thụ khoảng 400 kg dầu quy đổi để tạo ra 1.000 USD GDP. Con số này cao hơn Thái Lan khoảng 30%, hơn Malaisia khoảng 60%...Điều này cho thấy, sử dụng năng lượng tại Việt Nam chưa hiệu quả.
Nhiều ý kiến cho rằng, hệ số đàn hồi còn cao có nhiều nguyên nhân, trong cả thời gian dài, doanh nghiệp Việt Nam vẫn duy trì sử dụng hệ thống máy móc, dây chuyền sản xuất công nghệ cũ, tiêu hao nhiều năng lượng, đặc biệt trong các ngành công nghiệp nặng như xi măng, sắt thép…; ý thức sử dụng năng lượng điện tiết kiệm hiệu quả của doanh nghiệp vẫn còn hạn chế…không chỉ gây lãng phí nguồn tài nguyên, giảm sự cạnh tranh của nền kinh tế mà còn gây ô nhiễm môi trường.
Theo ông Vũ, nhận thức rất rõ về việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả còn là một trong những giải pháp hữu hiệu nhất giúp giảm áp lực trong việc khai thác, chế biến và cung ứng các dạng năng lượng, giúp cải thiện hiệu quả của nền kinh tế…nên từ rất sớm, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản pháp luật cùng các cơ chế chính sách khuyến khích, thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả như Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Luật Điện lực, Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả, các chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về tiết kiệm điện…
Như vậy hành lang pháp lý về sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả, đặc biệt là điện đã khá đầy đủ và rõ ràng. Vấn đề còn lại là khâu thực thi và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân sử dụng năng lượng.
Còn nhiều dư địa
Thời gian qua, dưới sự chỉ đạo của Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã thực hiện nhiều chương trình tiết kiệm điện như: Phối hợp với các cơ quan, các tổ chức chính trị - xã hội từ Trung ương tới địa phương thực hiện các chương trình tuyên truyền TKĐ có hiệu quả như: “Giờ trái đất”, “Gia đình tiết kiệm điện”, “Tiết kiệm trong học đường”, “quảng bá thay đèn sợi đốt/đèn compact bằng đèn LED”; “Tư vấn sử dụng điện an toàn, tiết kiệm và hiệu quả”; tuyên truyền Chỉ thị số 20/CT-TTg…; xây dựng trang thông tin https://sudungdien.evn.com.vn/ giúp cơ quan quản lý nhà nước theo dõi tình hình tiêu thụ điện của các cơ quan hành chính sự nghiệp và các cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc danh sách cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm…Tuy nhiên dư địa tiết kiệm điện vẫn còn khá lớn.
Ông Võ Quang Lâm – Phó Tổng giám đốc EVN cho biết, Việt Nam có hơn 2.900 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, nhưng tiêu thụ điện chiếm tới 33% tổng lượng điện tiêu thụ toàn quốc. Nếu các cơ sở này tiết kiệm tối thiểu 2% điện năm tiêu thụ/năm thì mỗi năm, cả nước tiết kiệm được 1,4 tỷ kWh, tương đương 2.700 tỷ đồng. Tương tự, số khách hàng sinh hoạt hộ gia đình, tiêu thụ hơn 30% tổng điện năng tiêu thụ toàn quốc. Nếu tiết kiệm 1% điện năm tiêu thụ thì mỗi năm, cả nước có thể tiết kiệm 630 triệu kWh, tương đương hơn 1.170 tỷ đồng.
Tuy nhiên, theo ông Lâm, để đạt được mục tiêu đề ra, đặc biệt là nâng cao hiệu quả các chương trình quản lý phía nhu cầu, điều chỉnh phụ tải điện, mô hình Esco thì Chính phủ cần ban hành các cơ chế chính sách để khuyến khích tài chính, hỗ trợ giá, vay vốn với lãi suất ưu đãi, giảm thuế... cho mọi thành phần kinh tế tham gia. Ngoài ra, có các quy định về xử phạt đối với các cá nhân, tổ chức không thực hành tốt trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Lên quan đến những giải pháp thực hiện, ông Trịnh Quốc Vũ cho rằng, thời gian tới, Việt Nam phải lồng ghép mục tiêu tiết kiệm điện, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vào trong kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế... Cụ thể, không nhập khẩu những công nghệ, thiết bị lạc hậu, tiêu hao nhiều năng lượng vào Việt Nam. Và quan trọng hơn, cần sự vào cuộc của các địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và người dân.
Link gốc