"Điện 2024" là ấn bản mới nhất trong bản phân tích hàng năm của IEA về sự phát triển và chính sách của thị trường điện, đưa ra dự báo về cung, cầu và lượng khí thải carbon dioxide (CO₂) từ ngành Điện cho đến năm 2026. Báo cáo cho thấy mặc dù tăng trưởng nhu cầu điện toàn cầu giảm nhẹ ở mức 2,2% vào năm 2023 do mức tiêu thụ điện giảm ở các nền kinh tế phát triển, dự kiến ​​sẽ tăng lên mức trung bình 3,4% từ năm 2024 đến năm 2026. 

Việc tăng cường sản xuất điện từ các nguồn phát thải thấp, bao gồm năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió và thủy điện, cũng như năng lượng hạt nhân sẽ làm giảm vai trò của nhiên liệu hóa thạch trong việc cung cấp điện. Các nguồn phát thải thấp dự kiến ​​sẽ chiếm gần một nửa sản lượng điện của thế giới vào năm 2026, so với mức dưới 40% vào năm 2023.

Năng lượng tái tạo dự kiến ​​sẽ chiếm hơn 1/3 tổng sản lượng điện vào đầu năm 2025, vượt qua than. Đến năm 2025, sản xuất điện hạt nhân cũng được dự báo sẽ đạt mức cao nhất trên toàn cầu khi sản lượng từ Pháp tăng lên, một số nhà máy ở Nhật Bản hoạt động trở lại và các lò phản ứng mới bắt đầu hoạt động thương mại ở nhiều thị trường, bao gồm cả Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc và Châu Âu. 

Báo cáo cho thấy với sự gia tăng sản xuất điện từ năng lượng tái tạo và hạt nhân, lượng khí thải toàn cầu từ sản xuất điện dự kiến ​​sẽ giảm 2,4% vào năm 2024, tiếp theo là mức giảm nhỏ hơn vào năm 2025 và 2026.

Việc tách rời nhu cầu điện và lượng khí thải toàn cầu sẽ có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh quá trình điện khí hóa ngày càng tăng của ngành năng lượng, với ngày càng nhiều người tiêu dùng sử dụng các công nghệ như xe điện và máy bơm nhiệt. Việc đáp ứng các mục tiêu về khí hậu của thế giới đòi hỏi quá trình điện khí hóa phải phát triển nhanh hơn đáng kể trong những năm tới.

Mặc dù nhu cầu điện ở Châu Âu và Hoa Kỳ giảm vào năm 2023, nhưng nhiều nền kinh tế mới nổi và đang phát triển đã ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ dự kiến ​​sẽ tiếp tục đến năm 2026 để đáp ứng với sự gia tăng dân số và công nghiệp hóa. Trong giai đoạn triển vọng, Trung Quốc dự kiến ​​sẽ chiếm tỷ trọng lớn nhất trong mức tăng nhu cầu điện toàn cầu xét về mặt khối lượng, ngay cả khi tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước này chậm lại và ít phụ thuộc hơn vào công nghiệp nặng. Trong khi đó, Ấn Độ dự kiến ​​sẽ chứng kiến ​​nhu cầu điện tăng nhanh nhất trong số các nền kinh tế lớn, với nhu cầu tăng thêm trong ba năm tới được dự báo gần tương đương với mức tiêu thụ điện hiện tại của Vương quốc Anh.

Theo phân tích của báo cáo, châu Phi vẫn là khu vực ngoại lệ về xu hướng nhu cầu điện. Trong khi mức sử dụng điện bình quân đầu người ở Ấn Độ và Đông Nam Á đã tăng lên nhanh chóng thì ở Châu Phi lại trì trệ trong hơn ba thập kỷ.

Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol cho biết: “Việc sử dụng điện là một chỉ số quan trọng cho sự phát triển kinh tế ở bất kỳ quốc gia nào và nó đã không thay đổi ở Châu Phi tính theo đầu người trong hơn ba thập kỷ”. “Việc tiếp cận năng lượng đáng tin cậy, giá cả phải chăng và bền vững cho mọi người dân là điều cần thiết để các nước châu Phi đạt được các mục tiêu kinh tế và khí hậu. Cộng đồng quốc tế cần phải hợp tác với các chính phủ châu Phi để đạt được tiến bộ cấp bách cần thiết”.

PV (Theo iea.org)