Kỹ sư Trương Ngọc Cường vinh dự nhận giấy khen tại Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ V (2025-2030), của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, ngày 30/6/2025. Nguồn ảnh: EVNEIC

Chuyện nghề mà kỹ sư Trương Ngọc Cường nhớ mãi, là “một đêm trắng” năm 2022. Khi đó, anh đang công tác tại Trung tâm Dịch vụ sửa chữa EVN và được lệnh cùng đoàn công tác tham gia đại tu tổ máy tại Nhà máy Thủy điện Ngòi Phát (Lào Cai). Khi tổ máy vừa đại tu xong thì gặp sự cố nghiêm trọng: cánh hướng đóng - mở bất thường khiến công suất tụt xuống mức âm. “Nếu qua đêm không xử lý được, nhà máy phải gọi chuyên gia từ Ấn Độ sang”, anh kể.

Trước khi xảy ra sự cố, Nhà máy Thủy điện Ngòi Phát từng thay một trong ba cảm biến đo tốc độ tổ máy sau đợt đại tu. Khi được giao nhiệm vụ hỗ trợ, kỹ sư Cường nhanh chóng khoanh vùng nguyên nhân có thể bắt nguồn từ tín hiệu đo lường tần số, nơi hệ thống Điều tốc lấy dữ liệu để điều khiển. Tuy nhiên, khi anh đề cập đến khả năng này, các kỹ sư tại nhà máy Ngòi Phát đều cho rằng tất cả thiết bị đo lường đều đã được thí nghiệm kỹ, điều tốc chỉ nhận tín hiệu từ đó thì sao có thể lỗi được. Ngay cả một số chuyên gia trong nước được tham vấn cũng cho rằng không thể có vấn đề gì xảy ra ở đây. 

Nhưng kỹ sư Cường không chấp nhận lối suy luận tuyến tính. Anh khẳng định: “Đó là logic của vận hành bình thường. Còn đây là một tình huống bất thường và phải tiếp cận nó với một tư duy ngược dòng”. Anh quyết định đưa toàn bộ tín hiệu từ ba cảm biến tốc độ lên màn hình hiện sóng, kích hoạt chế độ theo dõi online logic trên phần mềm Điều tốc. Sau khoảng 30 phút tổ máy chạy, dấu hiệu bất ổn hiện lên rõ rệt: một cảm biến dao động cực mạnh, khác thường - chính là linh kiện được thay mới sau đại tu. Ngay lập tức, hiện tượng đóng mở cánh hướng đột ngột, là nguyên nhân gây tụt công suất, cũng xuất hiện đồng thời.

Dưới áp lực nghẹt thở, đêm ấy anh anh đã không ăn, không ngủ cho đến khi tổ máy hoạt động bình thường trở lại trong tiếng vỗ tay nghẹn ngào của những kỹ sư vận hành. “Khi tiếng vỗ tay vang lên lúc tổ máy chạy bình thường trở lại, tôi thực sự cảm thấy mình đang sống đúng với sứ mệnh của người kỹ sư”, anh xúc động chia sẻ.

Ngay sau đó, lãnh đạo Trung tâm Dịch vụ Sửa chữa EVN đã gọi điện động viên: “Làm kỹ thuật là phải có tính thực chiến như thế!”. Anh cảm thấy như được tiếp thêm sức mạnh để cố gắng hơn nữa, cống hiến nhiều hơn nữa cho ngành Điện.

Kỹ sư Trương Ngọc Cường (đội mũ trắng) cùng đồng nghiệp chạy khởi động đen H1 - Nhà máy Thủy điện Sơn La. Ảnh: ĐVCC

Không chỉ là người “xông pha” sửa chữa sự cố, anh còn là tác giả của nhiều sáng kiến có tính ứng dụng cao, giúp tối ưu hệ thống điều khiển và tiết kiệm hàng tỷ đồng cho ngành Điện. Một số sáng kiến, giải pháp của anh có thể kể đến như: Nghiên cứu đồng bộ hóa phần mềm PLC HMI Schneider (sáng kiến cấp EVN, năm 2020), Tối ưu mạch bảo vệ trạm dầu Điều tốc (sáng kiến cấp cơ sở, năm 2021), Cải tiến bộ điều chỉnh PID hệ thống điều tốc ở ba nhà máy lớn Hòa Bình, Bản Chát, Huội Quảng (sáng kiến cấp cơ sở, năm 2023), gần đây nhất là sáng kiến điều khiển nhóm AGC tại Thủy điện Hòa Bình (sáng kiến cấp cơ sở, năm 2024) - đáp ứng yêu cầu điều tần cực kỳ khắt khe của ngành.

Trong số đó, anh ấn tượng nhất đối với "Sáng kiến điều khiển nhóm AGC tại Thủy điện Hòa Bình" năm 2024, đã được Giám đốc Trung tâm Dịch vụ sửa chữa EVN công nhận cấp cơ sở. Hệ thống AGC tự động điều chỉnh công suất tổng của Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình và chia công suất đó cho các máy tham gia nhóm với tần số lưới áp dụng thuật toán PID. Trước đó, việc điều chỉnh các tham số AGC gần như chưa có đơn vị nào thực hiện được, ngoại trừ chuyên gia hãng thiết kế từ đầu. Do đó, kỹ sư Trương Ngọc Cường đã nghiên cứu rất kỹ chương trình điều khiển, quan sát rất nhiều mẫu bản ghi và phải thực hiện nhiều lần để tính toán điều chỉnh ra tham số hợp lý để vừa tránh công suất "vọt lố", nhưng vẫn đảm bảo tốc độ đáp ứng của Nhà máy không được quá chậm, góp phần làm ổn định lưới điện.

“Tôi luôn tự nhắc mình phải không ngừng học hỏi, tìm tòi và cập nhật công nghệ mới, bởi chỉ có như vậy mới có thể làm chủ thiết bị, làm chủ công việc. Nghề kỹ thuật không cho phép dừng lại hay bằng lòng với những gì đã có, mà đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ và khát vọng tiến lên mỗi ngày" - anh Cường chia sẻ.

Quê gốc ở Hải Phòng và đến với mảnh đất Sơn La sau khi tốt nghiệp Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên, kỹ sư Trương Ngọc Cường không chỉ gây dựng sự nghiệp ở đây, mà còn tìm được tình yêu và hạnh phúc. Vợ anh - chị Đỗ Thị Thu Hiền - là đồng nghiệp cùng công tác tại Phân xưởng Sửa chữa (Công ty Thủy điện Sơn La). Hai người đã cùng nhau xây dựng tổ ấm, nuôi dạy hai con nhỏ. Anh chia sẻ: “Con đường tôi chọn không chỉ cho tôi tình yêu với ngành Điện, mà còn cho tôi một gia đình”.

Ở tuổi 37, anh là một kỹ sư giàu kinh nghiệm, và cũng là tấm gương sáng trong việc làm chủ công nghệ và sáng tạo không ngừng. “Tôi mong muốn mình có thể có nhiều sáng kiến hơn nữa, đóng góp nhiều hơn nữa vào sự phát triển của ngành Điện, để ngành Điện là mũi nhọn về khoa học công nghệ của cả nước, khẳng định niềm tin "chiến sỹ màu áo cam" trong lòng nhân dân” - kỹ sư Trương Ngọc Cường bày tỏ.

Thúy Hằng