Ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương):
Phát huy nội lực, tăng cường hợp tác
Quá trình chuyển đổi năng lượng xanh và sạch là xu hướng tất yếu giúp đảm bảo một nền kinh tế bền vững. Đến nay, chúng ta đã đạt được kết quả nhất định trong việc gia tăng tỷ lệ nguồn điện tái tạo trong cơ cấu công suất hệ thống điện, đồng thời có kế hoạch phát triển các nguồn điện ít phát thải hơn và chuyển đổi nhiên liệu trong thời gian tới.
Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam sẽ đòi hỏi phương pháp tiếp cận toàn diện với sự tham gia của tất cả các thành phần kinh tế trong xã hội, cùng nhiều giải pháp đồng bộ; phải thực hiện các giải pháp nhằm giải quyết các khó khăn thách thức về việc đảm bảo an ninh năng lượng trong điều kiện giảm thiểu các tác động môi trường của hoạt động phát điện, phụ tải tăng trưởng với tốc độ cao gây sức ép lên hạ tầng cơ sở ngành năng lượng, đòi hỏi vốn đầu tư lớn cùng các giải pháp kỹ thuật phức tạp. Để đạt các mục tiêu về phát triển kinh tế xanh, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, Việt Nam đã và đang đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi ngành năng lượng theo tinh thần phát huy nội lực, đồng thời tăng cường sự hợp tác, hỗ trợ từ các đối tác phát triển.
Ông Sean M.Lawlor, Chuyên gia năng lượng, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam:
Mỹ sẵn sàng chia sẻ cùng Việt Nam
Hoa Kỳ đã bắt đầu chuyển đổi năng lượng từ hơn một thập kỷ trước, đến nay đã cắt giảm điện than còn một nửa, phát triển điện khí đạt 38% tổng hỗn hợp năng lượng đồng thời khuyến khích các giải pháp năng lượng sạch, phấn đấu nâng tỷ trọng điện mặt trời lên tới 40% trong hỗn hợp năng lượng vào năm 2035.
Là đối tác lâu dài của Việt Nam, Mỹ đang khuyến khích chính phủ Việt Nam triển khai các giải pháp sáng tạo về chính sách để thu hút đầu tư nước ngoài, thúc đẩy chuyển đổi năng lượng, hướng đến thực hiện cam kết mà Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đặt ra tại COP26. Các chính sách bao gồm cơ chế mua bán điện trực tiếp, đấu giá, tiêu chuẩn vay vốn và phê duyệt cho các khoản đầu tư cũng như dự án truyền tải điện. Mỹ sẵn sàng chia sẻ công nghệ, vốn, chuyên môn về chính sách và kỹ thuật để đồng hành cùng Việt Nam trong hành trình này.
Ông Nguyễn Ngọc Hưng - Viện Năng lượng (Bộ Công Thương):
8 thách thức trong chuyển dịch năng lượng
Thuận lợi lớn của Việt Nam trong quá trình chuyển dịch năng lượng xanh là sự quan tâm, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước đã tạo đà cho ngành năng lượng tái tạo phát triển nhanh, tương đối đồng bộ trong tất cả các phân ngành. Bên cạnh đó, nguồn năng lượng tái tạo cũng được đánh giá đa dạng, phong phú. Việt Nam cũng nằm trong khu vực có tiềm năng giao thương năng lượng thuận lợi trong khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên, thách thức đem lại cũng không ít. Trong đó, có 8 thách thức như: Đảm bảo đủ năng lượng cho nhu cầu phát triển kinh tế xã hội, các dạng năng lượng truyền thống đang suy giảm về khả năng cung cấp, các tiềm lực trong nước còn hạn chế, chúng ta phải đảm bảo tăng trưởng xanh và giảm phát thải bằng 0 theo cam kết của Chính phủ…
Đây đều là những thách thức lớn trong quá trình thúc đẩy chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam.
Ông Nguyễn Tài Anh - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN):
Cần 14 tỉ USD mỗi năm để chuyển đổi năng lượng
Để chuyển đổi năng lượng thành công thì công nghệ và tài chính là rất quan trọng. Đối với công nghệ hydrogen hay amoniac thì thời gian tới phải có giải pháp để đưa giá thành công nghệ xuống. Về tài chính, Việt Nam cần 14 tỷ USD (chưa kể chi phí cho chuyển đổi năng lượng).
Nếu có sự hỗ trợ của các tập đoàn về công nghệ như GE Việt Nam và nguồn tài chính từ các tổ chức quốc tế thì mục tiêu dịch chuyển năng lượng của Việt Nam để đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 mà Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã cam kết tại COP26 là hoàn toàn có thể đạt được. Vấn đề chính sách, cơ chế, EVN đang xây dựng các lộ trình, chính sách để làm sao đạt hiệu quả nhất, để chuyển dịch năng lượng thành công với chi phí thấp nhất.
Ông Nguyễn Đức Ninh, Giám đốc Trung tâm điều độ của hệ thống điện quốc gia (EVN):
Thay đổi cơ chế để khuyến khích sự phát triển thị trường điện
Thách thức lớn nhất hiện nay trong hoạt động truyền tải điện là tình trạng tắc nghẽn, quá tải đường dây 220kV, 110kV ở miền Trung và nghẽn mạch ở đường dây truyền tải Bắc - Nam. Điều này cũng gây lãng phí khi 220 nhà máy điện năng lượng tái tạo không được điều động hết. Những thách thức trong vận hành hệ thống điện đã tác động đến quy hoạch thị trường điện, cụ thể là khó dự báo khả năng tái tạo trong quy hoạch dài hạn. Ngoài ra, năng lượng mặt trời chủ yếu được tạo ra vào giờ cao điểm ban ngày cũng ảnh hưởng đến việc lập kế hoạch và giá thị trường điện. Khi có chính sách phù hợp cũng sẽ kích thích sự phát triển của thị trường dịch vụ phụ trợ. Về lâu dài, sự tham gia tích cực của nguồn vốn tư và vốn ngoại sẽ là động lực để thúc đẩy sự phát triển của thị trường điện.
Vì vậy, trong thời gian tới cần thúc đẩy việc thực hiện các chương trình điều chỉnh phụ tải điện thương mại nhằm cải thiện khả năng đáp ứng của tải trọng dựa trên thị trường. Đồng thời, tạo thị trường tài chính phái sinh mới cho điện như đấu giá hợp đồng, thị trường kỳ hạn, thị trường tương lai. Đặc biệt, cần cải thiện và nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và đào tạo, nâng cao nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu mới về vận hành hệ thống điện và thị trường.