Thiếu nước do thời tiết cực đoan
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống thiên tai, hiện tượng El Nino tiếp tục ảnh hưởng đến nước ta, khả năng đạt cường độ mạnh kỷ lục và kéo dài đến hết vụ Đông Xuân 2015-2016. Do ảnh hưởng của El Nino, lượng mưa từ tháng 10/2015 đến tháng 4/2016 tại khu vực Trung Bộ có khả năng thiếu hụt 30 đến 50% so với trung bình nhiều năm (TBNN). Nhiều khả năng tổng lượng mưa sẽ thiếu hụt trong chính mùa mưa ở khu vực Trung Bộ. Trong mùa khô 2015 - 2016, dòng chảy trên các sông, suối ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên sẽ giảm dần và có khả năng thiếu hụt, phổ biến 20 đến 40%, một số sông khu vực nam Trung Bộ thiếu hụt hơn 60%.
Do thiếu hụt dòng chảy trên các sông Trung Bộ, Tây Nguyên ngay trong những tháng đầu mùa khô 2015-2016, tình trạng khô hạn, thiếu nước có khả năng xảy ra sớm hơn. Mặt khác, với dự báo dòng chảy thượng nguồn sông Cửu Long thiếu hụt nhiều, xâm nhập mặn tại vùng ven biển đồng bằng sông Cửu Long sẽ xuất hiện sớm, vào sâu trong đất liền so với TBNN.
Đáng chú ý, các vùng cách biển 25 đến 35 km, từ tháng 1 và 2/2016 trở đi, các vùng này gần như không có khả năng lấy nước ngọt; các vùng cách biển 45 đến 65 km: từ tháng 1 đến tháng 4 và 5/2016 có khả năng bị mặn cao xâm nhập.
|
Hội nghị trực tuyến ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn
|
Ông Ngô Sơn Hải – Phó Tổng giám đốc EVN báo cáo tại Hội nghị cho biết: Trên hệ thống các hồ thuỷ điện, hầu hết các hồ chứa đều không đủ nước trữ theo thiết kế, tổng lượng nước về các hồ khu vực miền Trung, miền Nam tính đến thời điểm hiện nay thấp hơn TBNN khoảng 11,12 tỷ m3 và thấp hơn so với cùng kỳ năm 2014 khoảng 32,43 tỷ m3 (tương đương 52%). Tổng dung tích đã tích được nước của các hồ chứa thuỷ điện là 24,05 tỷ m3, chiếm 72,78% tổng dung tích hữu ích.
Ông Hải cũng cho biết thêm: “Để tích đầy các hồ, từ nay đến cuối năm cần phải tích thêm gần 9 tỷ m3, nhưng với diễn biến thủy văn như hiện nay thì việc tích đầy hồ là rất khó khăn, nhiều hồ sẽ không tích được đến mực nước dâng bình thường.
Các hồ thuỷ lợi tại khu vực Bắc Trung Bộ đã là cuối mùa mưa nhưng nhiều hồ mới đạt khoảng 40-50% dung tích thiết kế (như hồ Cửa Đạt mới tích được 490 triệu m3, đạt 46%; hồ Hủa Na tích được 179 triệu m3, đạt 47%). Khu vực Trung Trung Bộ mới chỉ đạt 20-30%, cuối mùa lũ khả năng chỉ đạt 30-40% dung tích thiết kế”.
Cần chủ động ứng phó
Theo tính toán của Bộ NN&PTNT vụ Đông Xuân năm 2015 - 2016 và năm 2016, nếu không chủ động tính toán và có phương án điều hành sử dụng nguồn nước cho phù hợp, tình hình hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước cho sản xuất và ngay cả nước sinh hoạt sẽ có nguy cơ xảy ra gay gắt, khốc liệt hơn những tháng đầu năm 2015 tại nhiều địa phương ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ.
Trước vấn đề này, Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai, Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương đã chủ động đề xuất một số biện pháp để các địa phương triển khai phương án phòng, chống hạn, chủ động tích trữ nước ở các hồ chứa thuỷ lợi, thủy điện nhằm phục vụ cho sản xuất, nhất là cho sinh hoạt trong thời gian tới.
|
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải yêu cầu ưu tiên nguồn nước cho sinh hoạt của nhân dân
|
Tập đoàn Điện lực Việt Nam đang quản lý nhiều hồ thủy điện lớn giữ vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cấp nước cho dân sinh và sản xuất cũng đã và đang thực hiện các giải pháp như: Trong giai đoạn tích nước cuối năm 2015, EVN đã chủ động huy động tối đa các nguồn nhiệt điện để tích nước cao nhất có thể, phục vụ phát điện và nhu cầu nước hạ du cho các tháng mùa khô năm 2016 đã được dự báo là rất khó khăn do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino. Chủ động đề xuất với Bộ Công Thương, Cục Điều tiết Điện lực tách các nhà máy thủy điện có lưu lượng nước về hồ thấp và mực nước thấp ra khỏi thị trường phát điện cạnh tranh để điều hành tập trung từ Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia nhằm điều tiết các hồ thủy điện phục vụ tích nước các hồ chứa thủy điện đến mực nước cao nhất có thể.
Đồng thời, EVN chỉ đạo các công ty thủy điện thành viên làm việc cụ thể với chính quyền các địa phương vùng hạ du để báo cáo tình hình khó khăn về nguồn nước trong các hồ chứa, phối hợp lập và thực hiện kế hoạch sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước từ các hồ chứa thủy điện để đáp ứng nhu cầu nước cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp, đẩy mặn... cho các địa phương vùng hạ du và phát điện mùa khô cho hệ thống điện quốc gia trong điều kiện hạn hán ở miền Trung, Tây Nguyên và miền Nam.
Phát biểu kết luận tại hội nghị, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đánh giá cao những phương án, giải pháp của các bộ, ngành và các địa phương trong công tác ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn năm 2015-2016 do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino. Khẳng định tính chất nghiêm trọng của hiện tượng thời tiết cực đoan, Phó Thủ tướng nêu rõ, kế hoạch phân bổ sử dụng nước phải ưu tiên trước hết nguồn nước cho sinh hoạt, dịch vụ; tiếp đó là sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi, thủy sản và công nghiệp.
Phó Thủ tướng đề nghị các địa phương đẩy mạnh công tác truyền thông, nhất là tuyên truyền về hiện tượng El Nino, tình trạng thiếu hụt nguồn nước đã xảy ra trong năm nay. Từ đó, nâng cao ý thức cho người dân trong việc sử dụng nguồn nước hiệu quả; chủ động bố trí ngân sách để chống hạn, trong đó có việc cơ cấu cây trồng hợp lý. Trước mắt, các tỉnh, thành phố cần có phương án chống hạn, nhất là phục vụ vụ Đông Xuân 2015-2016 và Hè Thu 2016.