Các sắc thuế này được đưa ra trong dự thảo sửa đổi Nghị định số 125/2017/NĐ-CP, dành cho doanh nghiệp sản xuất các chủng loại xe ô tô chạy điện, xe ô tô sử dụng pin nhiên liệu, xe ô tô hybrid, xe ô tô sử dụng nhiên liệu sinh học hoàn toàn, xe ô tô sử dụng khí thiên nhiên (gọi chung là xe sử dụng năng lượng sạch).
Trước đó, Nghị định 125 cũng quy định thuế suất 0% đối với linh kiện nhập khẩu, tuy nhiên, doanh nghiệp phải đáp ứng đủ điều kiện về sản lượng chung tối thiểu, cũng như sản lượng riêng tối thiểu cho từng mẫu xe cam kết.
Bộ Tài chính cho rằng, hiện nay trong nước chưa có doanh nghiệp nào sản xuất các chủng loại xe này, mới chỉ có Công ty Vinfast dự kiến sẽ sản xuất lắp ráp xe buýt điện vào năm 2020, với công suất 500 xe/năm. Do đó, giai đoạn đầu đi vào hoạt động cần có giai đoạn phát triển thị trường, chưa thể đáp ứng các tiêu chí sản lượng như các chủng loại xe chạy bằng xăng, dầu.
Vì vậy, dự thảo sửa đổi Nghị định 125 đã nới lỏng khá nhiều tiêu chí, trong đó, bổ sung quy định các doanh nghiệp không cần phải cam kết về mẫu xe và không phải đáp ứng điều kiện về sản lượng tối thiểu trong 2 kỳ đầu tiên xét ưu đãi.
Theo Bộ Tài chính, Việt Nam đã ký kết Hiệp định thương mại tự do (CPTPP) năm 2018, cam kết giảm dần thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc về 0% sau 7-9 năm. Mới đây, Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) đã ký kết Hiệp định thương mại tự do (EVFTA) cũng cam kết giảm dần thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc về 0% sau 9-10 năm nữa.
Hiện nay, thuế nhập khẩu ô tô từ các nước khu vực ASEAN đã giảm xuống còn 0% (mức thuế 0% bắt đầu áp dụng từ năm 2018). Như vậy, tới năm 2030, thị trường ô tô Việt Nam sẽ mở cửa hoàn toàn cho các trung tâm sản ô tô lớn trên thế giới, bao gồm ASEAN, Nhật Bản, Mexico và EU.
Trong năm 2018, lượng xe ô tô nhập khẩu chưa nhiều và có xu hướng giảm do xe nhập khẩu phải đáp ứng quy định tại Nghị định 116/2017/NĐ-CP ngày 17/10/2017 của Chính phủ quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô (như quy định về việc cung cấp các chứng từ, trong đó có Chứng nhận xuất xưởng mà các giấy này chỉ cấp cho xe bán nội địa nên xe nhập khẩu khó có thể xuất trình chứng nhận này).
Tuy nhiên, hiện nay, nhiều doanh nghiệp nhập khẩu đã đáp ứng được quy định tại Nghị định số 116/2017/NĐ-CP nên trong 6 tháng đầu năm, số lượng xe ô tô nhập khẩu tăng đột biến so với cùng kỳ năm 2018, và lượng xe nhập khẩu về cuối năm đang có xu hướng tăng, điều này cũng tương đương với việc thu hẹp bớt thị phần của doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe trong nước nên các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn trong bối cảnh hàng rào thuế quan và hàng rào kỹ thuật không còn. Trong khi, các doanh nghiệp nước ngoài cũng đang dần chuyển sang nhập khẩu kinh doanh thương mại thay cho việc sản xuất, lắp ráp ô tô.
Trước tình hình trên, Bộ Tài chính thấy cần có chính sách kịp thời cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô để duy trì và phát triển sản xuất, tạo công ăn việc làm cho người lao động. Theo đó, để khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư sản xuất lắp ráp ô tô sử dụng năng lượng sạch, Bộ đang bổ sung đối tượng vào chương trình ưu đãi thuế suất.