Có thể hình dung một nhà lãnh đạo tài năng như một viên kim cương. Để có một viên kim cương đẹp, người ta phải có một viên thô (tố chất) và cần phải có sự gọt giũa của người thợ (kỹ năng).

Theo các nghiên cứu, tố chất gồm có khả năng thích ứng tốt với tình hình, tỉnh táo, tham vọng, luôn định hướng thực hiện mục tiêu, quyết đoán, hợp tác, có thể tin cậy, thể hiện quyền lực, năng động, kiên trì, tự tin, chịu được áp lực, sẵn sàng chịu trách nhiệm.

Các kỹ năng của một nhà lãnh đạo gồm có sự thông minh, sáng tạo, giỏi ngoại giao, nói năng lưu loát, hiểu biết công việc, có đầu óc tổ chức, có sức thuyết phục và có kỹ năng giao tiếp.

Tùy thuộc vào từng cấp bậc quản lý mà tầm quan trọng các kỹ năng này được xếp ở mức cao, thấp hay trung bình.

Truyền nhiệt huyết

Đam mê là nhân tố rất quan trọng đối với người lãnh đạo. Nếu thiếu đam mê, nhà lãnh đạo sẽ thiếu cá tính, thiếu bản sắc. Ngoài ra, tất cả các nhà lãnh đạo doanh nghiệp lớn đều thể hiện sự nhiệt tình trong công việc, vì công ty và sự nghiệp bản thân. Họ có niềm tin và cảm nhận mạnh mẽ về một ý tưởng, một sản phẩm hay một quy trình mới. Và họ có khả năng sử dụng cương vị của mình để truyền bá niềm tin đến nhân viên một cách hiệu quả nhất.

Công ty Secoin của chúng tôi là một nhà sản xuất gạch ngói không nung. Đam mê sáng tạo ra những mẫu mã gạch đã ăn sâu vào máu thịt tôi. Nhưng đam mê này không thể biến thành những sản phẩm thật và có hiệu quả nếu như không thể truyền đam mê đó tới đồng sự của mình. Tôi bỏ ra hàng giờ để nói chuyện với đồng sự, công nhân từ ngày này sang ngày khác về những ý tưởng, ấp ủ của mình. Chúng tôi cùng tranh luận, suy ngẫm và thật ngạc nhiên là sau một thời gian, ngọn lửa đam mê đó như đã được đốt lên ở đồng sự của tôi. Kết quả là họ đã làm ra những mẫu sản phẩm còn độc đáo hơn cả những mường tượng ban đầu của lãnh đạo.

Theo quan điểm người viết, nhà lãnh đạo tài giỏi là người có trong tim ngọn lửa nhiệt huyết có khả năng lan tỏa và sưởi ấm những người xung quanh. Và họ đều có thể đưa ra định hướng chiến lược. Quan trọng hơn, họ có tài thuyết phục khiến mọi người làm việc hết mình vì mục tiêu chung.

Theo David Glass, nguyên Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn bán lẻ Wal-Mart, các nhà lãnh đạo có thể đưa ra những quyết định lớn lao nhưng điều đó chưa hẳn giúp được nhiều cho họ trừ khi họ có khả năng truyền cảm hứng. Khi công ty gặp biến cố, khả năng lãnh đạo đầy nhiệt huyết và có sức lan tỏa sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với sự thành bại của công ty.

Để minh chứng những luận điểm trên, xin kể một câu chuyện. Vừa qua, một cuộc bầu chọn đặc biệt của tờ Inside United đã vinh danh huấn luyện viên Alex Ferguson là biểu tượng vĩ đại nhất của Câu lạc bộ bóng đá Manchester United (Anh). Sau 25 năm dẫn dắt Manchester United, người đàn ông Scotland này đã gặt hái được 19 chức vô địch Premier League, 2 ngôi vị số 1 Champions League và hàng chục chiếc cúp lớn nhỏ khác. “Ngài Alex là một người hùng sẵn sàng gánh vác mọi khó khăn. Ông ấy luôn thổi vào mọi người niềm tin và tinh thần khắc phục thách thức”, Holmes, người dẫn chương trình trên kênh truyền hình Manchester Evening News và là một cổ động viên của Manchester United, cho biết.

Tăng cường giao tiếp

Thường xuyên ra khỏi văn phòng, tới các phòng ban, xưởng, cửa hàng, đại lý để tiếp xúc nhiều hơn với cấp dưới là cách để nhà lãnh đạo nhìn thấy và hiểu được mọi người thực hiện nhiệm vụ thường ngày ra sao. Tranh thủ trò chuyện và thu lượm thông tin từ nhân viên về những thách thức trong công việc và đời sống của họ sẽ giúp ích cho việc lãnh đạo.

Nhà lãnh đạo cũng cần tạo ra bầu không khí làm việc khuyến khích mọi người năng động, sáng tạo. Hãy đánh giá đầy đủ vai trò của công nghệ để cải tiến quy trình làm việc của doanh nghiệp, tạo ra bầu không khí hợp tác, đảm bảo sự thỏa mãn của từng cá nhân đối với công việc. Sau đây là một số cách tạo ra bầu không khí làm việc năng động:

• Tham khảo ý kiến của nhiều người.

• Để cho nhân viên dưới quyền có những lựa chọn khác nhau. Làm như thế, họ sẽ biết cách tự nhìn nhận bản thân theo một hướng đi phù hợp nhất với công việc.

• Đưa ra những phản hồi tích cực khi nhân viên nêu ý kiến của họ.

• Hãy thách thức các nhân viên động não, lên kế hoạch và hành động.

• Hướng dẫn mọi người biết chấp nhận và vượt qua rủi ro trong công việc.

Đối với khách hàng, phần lớn những nhà lãnh đạo đều nhận thức rất rõ chính khách hàng sẽ là người quyết định số phận của một công ty. Vì vậy, họ đã dành một phần đáng kể trong quỹ thời gian để tiếp xúc và nói chuyện với khách hàng (có người dành đến 50% quỹ thời gian).

Sam Walton, người sáng lập và là cựu Tổng giám đốc Tập đoàn Bán lẻ Wal-Mart, nhận xét: “Chúng ta chỉ có một ông chủ duy nhất, đó là khách hàng. Ông chủ đó có thể sa thải tất cả mọi người, từ chủ tịch trở xuống chỉ bằng một hành động đơn giản là đem tiền đi tiêu ở nơi khác”.

Herb Kelleher, người sáng lập kiêm Tổng giám đốc Southwest Airlines, đã dồn hết tâm huyết để xây dựng một văn hóa kiểu cộng đồng giữa khách hàng và nhân viên. Ông từng khuyên: “Không nên lấy lợi nhuận làm mục đích trong mối quan hệ của anh với khách hàng. Thay vào đó, cần tập trung hơn nữa vào việc phục vụ khách hàng, sao cho khách hàng hài lòng và tiếp tục quay lại với công ty. Đó chính là chìa khóa tạo ra khả năng sinh lợi, nhất là vào thời kỳ kinh tế khó khăn”.

Kỹ năng giao quyền

Nhà lãnh đạo phải biết phát hiện nhân tài, người có khả năng bổ sung những khiếm khuyết của mình. Hãy phân quyền và phân bổ công việc cho họ một cách hợp lý. Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo cần phải có chính sách đãi ngộ đặc biệt cho người giỏi, những người dám đặt các mục tiêu đầy thách thức và tìm cách để thực hiện nó.

Một người lãnh đạo thực sự không chỉ hội tụ những tố chất lãnh đạo vốn có mà còn phải trau dồi những kỹ năng cần thiết để lãnh đạo hiệu quả. Thế nhưng, nhiều người trong chúng ta đã xem nhẹ điều đó và chủ quan khi cho rằng họ sinh ra là để làm người đứng đầu. Hãy tự hỏi vì sao những người khác cần phải lắng nghe, tôn trọng và thực hiện theo sự chỉ đạo, điều động và hướng dẫn của mình.

Nhà lãnh đạo phải biết được đâu là tố chất và kỹ năng cần có để xây dựng và phát huy chúng một cách hiệu quả. Những phẩm chất và kỹ năng này sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới hình ảnh người lãnh đạo và sự thành công của doanh nghiệp.