Trả lời câu hỏi của phóng viên: Được biết, trong 3 phương án điều chỉnh giá điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), các bộ, ngành đều nhất trí với phương án cao nhưng Chính phủ vẫn chỉ đạo phải rà soát lại. Xin cho biết kết quả đến nay như thế nào?
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Người phát ngôn của Chính phủ Nguyễn Văn Nên cho biết, theo Quyết định số 69/2013/QĐ-TTg quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân, trường hợp các thông số đầu vào cơ bản biến động so với thông số đã được sử dụng để xác định giá bán điện bình quân cơ sở cập nhật tại thời điểm tính toán cao hơn so với giá bán điện bình quân hiện hành (sau khi đã sử dụng Quỹ bình ổn giá điện) với mức từ 7% đến dưới 10% và trong khung giá quy định, Tập đoàn Điện lực Việt Nam được phép điều chỉnh tăng giá bán điện bình quân ở mức tương ứng sau khi báo cáo và được Bộ Công Thương chấp thuận.
Các phương án đề nghị điều chỉnh giá điện của EVN lần này nằm trong phạm vi từ 7% đến dưới 10% và trong khung giá quy định; do đó, thuộc thẩm quyền quyết định của Bộ Công Thương.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hiện nay Bộ Công Thương đang tiến hành kiểm tra, thẩm định phương án giá điện năm 2015 do EVN đề xuất, báo cáo Thủ tướng trong tháng 3/2015.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cũng cho biết thêm: Chúng ta đã biết những mặt hàng thiết yếu và có thể nói là nhạy cảm, Đảng, Nhà nước và Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có những chỉ đạo hết sức rõ ràng và qua rất nhiều văn bản. Gần đây nhất là Thủ tướng Chính phủ đã trực tiếp chủ trì cuộc họp giữa Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và 3 bộ, trong đó có Bộ Công Thương và các doanh nghiệp, tập đoàn lớn, trong đó có EVN. Qua báo cáo của các bộ, ngành và các doanh nghiệp, liên quan đến giá điện, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất rõ đây là một trong những mặt hàng chúng ta phải kiên quyết tiến dần đến giá thị trường.
Trước Tết, mặc dù đã có đầy đủ những điều kiện để có thể điều chỉnh giá điện nhưng xét đến việc có thể ảnh hưởng tâm lý người dân, đến các doanh nghiệp, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo không tăng giá điện. Còn sau Tết, theo đề xuất của EVN, tùy theo thẩm quyền nếu tăng từ 7 - 10%, Bộ Công Thương sẽ xem xét và quyết định, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 3/2015. Còn nếu trên 10% thì EVN trước tiên sẽ báo cáo Bộ Tài chính, khi có ý kiến của EVN và Bộ Tài chính, Bộ Công Thương sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét.
Thứ hai, chúng ta biết có rất nhiều yếu tố cấu thành giá điện. Như chúng ta đã biết, có những yếu tố để giảm chi phí giá điện do giá dầu thế giới tụt giảm rất nhiều, có nhiều thắc mắc đặt ra là giá dầu giảm như vậy thì có thể giảm được giá điện hay không? Có điều rất đáng tiếc, sản lượng điện sản xuất qua xăng dầu chỉ chiếm có 0,55% sản lượng điện chúng ta đang sản xuất. Như vậy gần như có thể nói giá dầu trên thế giới giảm nhưng không tác động đến yếu tố cấu thành giá điện.
Trong khi đó, có nhiều mặt hàng, yếu tố làm ảnh hưởng đến giá điện, ví dụ như giá than tăng đến 22% tính đến 22/7/2014 so với 1/8/2013, trong khi lượng điện được sản xuất bằng nhiệt điện chiếm tới 32,37%. Rồi giá khí có tăng theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và tăng rất nhiều lần, 1/4/2014 tăng 1 lần, đến 1/7/2014 tăng lần 2, lần 3 là 1/10 và gần đây nhất là 1/1/2015. Những yếu tố cấu thành giá điện như vậy tăng, tỷ giá bình quân cũng tăng, kể cả thuế tài nguyên nước tăng từ 2% lên 4%, kể cả giá mua điện từ các nhà máy có công suất từ 30 MW trở xuống cũng đều tăng.
Vừa qua dư luận có một số ý kiến so sánh giá điện của Việt Nam và các nước khác liệu có đúng như những nhà tư vấn và kiểm toán quốc tế đã nêu ra là dưới giá thành hay không, tôi xin cung cấp một số thông tin để phóng viên tham khảo và có thể tự kết luận được. Có nhiều ý kiến cho rằng năng suất lao động của Việt Nam hiện nay thấp, Thủ tướng Chính phủ cũng đã có chỉ đạo về vấn đề này, có ý kiến cho rằng hiện nay tỷ lệ tổn thất điện năng của chúng ta rất lớn, chỉ so sánh với các nước trong khu vực, Việt Nam trước đây có mức giá khoảng 6,27 cent/kWh điện, hiện nay mới tăng lên được 7,7 cent/kWh điện, trong khi ở Philippines xấp xỉ gần gấp 3 chúng ta: 21,72 cent/kWh điện, Singapore là 21,3 cent/kWh điện, gần chúng ta là Thái Lan cũng là 10,65 cent/kWh điện, Malaysia là 7,29 cent/kWh điện. Đó là điện sinh hoạt, còn điện thương mại ở các nước khác cũng là gấp đôi, gấp ba điện ở Việt Nam.
Việc sắp tới có sự thay đổi thế nào theo đề xuất của EVN, chúng tôi cũng xin được thực hiện theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, của Chính phủ và theo thẩm quyền của Bộ Công Thương. Trong tháng 3, chúng tôi sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ và sau khi có ý kiến của Thủ tướng Chính phủ thì chắc chắn báo chí sẽ được biết hết sức chi tiết về vấn đề này.