Những bóng hồng trên đường dây 500 kV Bắc Nam

Trước năm 1992, hơn 20 nữ công nhân của tổ 2, đội 6B - Xí nghiệp vật liệu xây dựng điện (Công ty Xây lắp điện 1), chủ yếu làm việc tại xí nghiệp với nhiệm vụ chính là sản xuất vật liệu xây dựng. Khi nhà nước huy động tổng lực cho chiến dịch xây dựng đường dây 500 kV mạch 1, chúng tôi đã xung phong tham gia đi tuyến - Bà Hoàng Thị Tình, 73 tuổi, nguyên tổ trưởng tổ 2 mở đầu câu chuyện như vậy.

Những người phụ nữ làm công việc của đàn ông

Bà Tình kể: "Dù đội toàn phái yếu, nhưng đã vào việc thì không có sự phân biệt, nam giới làm gì chúng tôi làm nấy. Chúng tôi nhận khoán trọn gói từng cung đoạn, tự đào hố móng, tự vác xi măng, gánh cát, đá, nước, vác sắt thép  lên chân cột để làm giàn giáo đổ bê tông, kéo dây lấy độ võng... Mỗi đội được bổ sung mấy anh nam giới để trèo cao dựng cột, mỗi khi các anh ấy ở trên cao, chị em ở dưới phải đọc bản vẽ để soạn các thanh thép, bu lông đưa lên theo đúng thứ tự  để lắp cột, kéo dây".

Công việc chỉ có thế, tuy nhiên, với phụ nữ, để làm được bằng ấy công việc không phải chuyện đơn giản. Bởi vì, cát, đá còn có thể chia ra để gánh nhưng xi măng phải để nguyên cả bao 50 kg. Chị Vân hồi đó chỉ nặng 42 kg vẫn cứ cõng bao xi măng nửa tạ như mọi người. Đường lên trụ móng hầu hết chỉ là lối đi tự mở, không có bậc, trời nắng cũng ghập ghềnh, trơn trượt chứ đừng nói trời mưa. Chị em phải buộc dây chão vào thân cây ven đường, một tay lần theo dây cáp, một tay giữ quang gánh hoặc bao xi măng để đưa hàng lên, lúc xuống cũng phải lần dây để xuống. Buổi sáng đi làm, mọi người “tiện thể” ghé qua kho hàng để vác một bao xi măng lên móng cột. Vất vả nhất là đào móng, đúc móng gặp đá ong, người khỏe thì dùng xà beng, cuốc chim để đào, người yếu dùng cáng chuyển đất đá lên miệng hố. Tuần đầu chưa quen việc chỉ đúc được 1 trụ, tuần sau tăng lên 2 trụ, rồi 3 trụ. Ban đầu 2 người trộn 20 bao xi măng/ngày, sau tăng lên 40 bao rồi 90 bao/ngày. Bây giờ nghĩ  lại ai cũng ngạc nhiên không hiểu sao hồi đó mình lại khỏe thế.

Và chuyện bây giờ mới kể

Thời kỳ ấy tinh thần cao lắm, không phải nhắc nhở nhiều, mọi việc cứ chạy băng băng. Không hiểu sức mạnh nào đã giúp chúng tôi vượt qua tất cả mọi khó khăn một cách dễ dàng, tự tin đến thế - Bà Khuất Thị Khuyên nhớ lại. Hồi làm ở móng 47, chị em được ngồi nhờ xe tải chở xi măng lên chân móng. Trời đổ mưa, đường trơn, ôtô bị lật, chị Nhung bị gãy chân phải đi cấp cứu, những người khác chỉ bị sây sát, sau khi hoàn hồn lại tiếp tục vác xi măng. Có lần cả đội gánh đá mệt quá, bàn nhau nghỉ giải lao, liền bị tổ trưởng Tình hét: Không nhanh lên thì trên kia lấy gì trộn bê tông. Lúc quay xuống chính là lúc giải lao đấy. Thế là tất cả lại mắm môi mắm lợi gánh đá chạy. Người ít việc nhiều, khổ nhất là những ngày chu kỳ phụ nữ, vẫn vác xi măng, gánh cát, đá bình thường, vẫn choãi chân kéo dây vì không thể san sẻ công việc cho ai.

Nơi ở cách chỗ làm 8 km đường rừng, 4 giờ sáng đã í ới gọi nhau dậy chuẩn bị, mỗi người một đèn pin dò đường, trưa ăn ngay trên tuyến, tối về đã nhọ mặt người, lại dò đường bằng đèn pin. Dù vậy, đi trong rừng rậm muỗi, vắt cũng không ngại bằng lội qua suối vào mùa mưa, nước ngập qua bụng, ai cũng phải mang theo bộ quần áo dự trữ, lên bờ thay ra, vắt ngay lên nón, vừa chóng khô, vừa... đỡ nóng.

Nhiều hôm đang làm gặp trời mưa to vẫn không dám nghỉ vì sợ hỏng mẻ bê tông đã trộn, làm xong quay về thì lũ đã cuồn cuộn. Người biết bơi dìu người không biết bơi qua suối, lên bờ điểm lại thấy đủ người mới òa khóc vì hú vía, vì mừng, vì tủi. Tắm gội thì ra suối, xà phòng thay cho bồ kết. Ghẻ lở, hắc lào là căn bệnh phổ biến của dân công trường thời đó, giữa buổi làm, mồ hôi ra nhiều ngứa không kể xiết, phải cọ lưng vào gốc cây mới đỡ. Ai được tranh thủ về thăm gia đình, quà mang lên không thể thiếu những lọ thuốc D.E.P chữa ghẻ. Vắt thì thôi rồi, có buổi sáng, mọi người giật mình vì tiếng la hét, hóa ra 1 chị ngủ dậy cứ thấy tắc mũi khó thở, soi gương mới thấy 2 con vắt đang  “ngủ ngon” trong 2 lỗ mũi. Ngày đi làm không sao, tối về không ngủ được vì thấp thỏm nghĩ khôn nghĩ dại, không biết bà cháu ở nhà thế nào. Có hôm xí nghiệp tổ chức văn nghệ, ai cũng phấn khởi nhưng khi nghe câu hát “con ơi ở lại với bà, mẹ mang hòm quần áo, đi vào đường dây 500”  thì tất cả cùng thút thít, mắt đỏ hoe...

• 11/06/2014 10:15
• Theo Báo Công Thương
• 1313