Người ta bàn về văn hóa doanh nhân, văn hóa doanh nghiệp nhiều lắm. Bản thân tôi từ năm 2003, sau khi từ Sydney (Australia) về Việt Nam, đã đi giảng vài chục khóa về văn hóa doanh nghiệp cho rất nhiều các ngân hàng, các doanh nghiệp, cơ quan. Thú vị hơn nữa, kể cả các tổ chức xã hội như Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu tâm lý trẻ em NT, Viện Quản lý Châu Á... cũng mời tôi giảng về văn hóa doanh nghiệp. Điều này cho thấy văn hóa cơ quan là rất quan trọng.
Trong tất cả các buổi giảng, tôi đều nhấn mạnh rằng: “Thành công là tạm thời, đẳng cấp là vĩnh viễn”. Ngoài 2 cột tung và cột hoành (trong toán học) là doanh thu và lợi nhuận mà bất cứ doanh nhân hay doanh nghiệp nào cũng quan tâm thì còn có 1 đường chéo nữa là trường tồn. Mà trường tồn tức là văn hóa. Doanh nghiệp không thể tính đến chuyện trường tồn nếu không có văn hóa riêng.
|
TS Nguyễn Mạnh Hùng - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Sách Thái Hà
(Thai Ha Book JSC) - Ảnh: VOV
|
Tuy nhiên, cần làm rõ văn hóa là gì? Có cả ngàn định nghĩa về văn hóa từ hàng trăm chuyên gia trên khắp thế giới. Tôi tâm huyết và bảo vệ định nghĩa rằng “văn hóa là những gì lắng đọng lại sau 1 thời gian dài”. Bùn ở đáy ao lắng lại sau cả 1 thời gian dài là văn hóa của cái ao. Thói quen đến cơ quan lúc 8h kém 10 (tức trước giờ làm việc 10 phút) là văn hóa của công ty sách Thái Hà. Tính dân chủ và được tranh cãi với sếp thoải mái là của FPT, nơi tôi có 12 năm công tác tại đó từ 1995 đến hết 2007.
Nhưng văn hóa doanh nghiệp do ai xây dựng nên? Xin thưa, do tất cả cán bộ, nhân viên cơ quan làm nên. Văn hóa là của số đông, của tất cả. Văn hóa là tất cả những gì thuộc về vật chất lẫn tinh thần của cả cơ quan. Văn hóa doanh nghiệp cần được thấm sâu trong cơ thể của mỗi cá nhân, từ người đứng đầu đến anh bảo vệ, cô trực tổng đài, chị lễ tân.
Tôi muốn bàn đến ở đây là vai trò của người đứng đầu, tức chủ tịch HĐQT và tổng giám đốc (mà ta hay gọi là CEO). Có đáng bàn không? Xin thưa, rất đáng bàn. Rất khó có chuyện ông bố và bà mẹ thức khuya mà có con cái đi ngủ sớm. Khi cha mẹ sống buông thả, vô kỷ luật thì khó có được những đứa con nền nếp. Cách học tốt nhất là hành, là làm (chứ không phải ôm mớ lý thuyết) và cách dạy người khác tuyệt nhất là làm gương. Bạn đừng nghĩ, bạn nói là nhân viên nghe. Bạn đừng nghĩ bạn cứ ra lệnh là nhân viên làm toàn tâm toàn ý. Sẽ là ấu trĩ nếu bạn là 1 CEO mà có suy nghĩ như vậy. Bạn cần phải làm gương.
Ở Công ty sách Thái Hà, nếu có lỗi, lãnh đạo phải chịu trách nhiệm. Nếu nhận quà, lãnh đạo là người nhận cuối cùng, hết thì thôi. Lãnh đạo các cấp bắt buộc phải gương mẫu, càng lãnh đạo cấp cao càng phải gương mẫu.
Vừa qua, tôi tham gia đào tạo cho hơn 100 lãnh đạo công ty MISA về chủ đề “Khai phá nguồn năng lượng vô hạn trong bạn”. Cả chủ tịch HĐQT và tổng giám đốc đều có mặt trong khóa học. Nếu doanh nghiệp nào mời tôi về giảng mà lãnh đạo cao cấp nhất không có mặt, tôi xin phép từ chối không nhận lời giảng. Bởi họ không làm gương, không nghe, không nắm được nội dung bài giảng thì họ sẽ không thể có những thay đổi sau khóa giảng của tôi.
Tôi hay ký dưới các bài viết chữ TS Nguyễn Mạnh Hùng. Đa phần mọi người gọi tôi là tiến sỹ. Tôi không thích. Vì sai hết. Thời nay đúng là đi đâu cũng khoe bằng cấp, mà trong số đó không ít bằng cấp dởm, đi mua. "TS" ở đây là tu sinh, tức tôi là 1 học sinh, 1 người đang đi học và tập hành, tập tu. Tu là hành, là sửa. Sửa cái xấu của mình, cả thân lẫn tâm. Ngày nay người ta hiểu sai hết, cứ nghĩ tu là vào chùa làm nhà sư.
Là CEO, tức trách nhiệm của bạn rất lớn, phải lo điều hành cả 1 cơ quan và bạn luôn chịu sức ép rất lớn. Tuy nhiên, đấy lại là vinh dự và trách nhiệm. Bạn có thể tạo phước rất lớn mà tạo nghiệp xấu cũng không nhỏ. Một quyết định của bạn ảnh hưởng đến rất nhiều người và kéo theo đó là rất nhiều gia đình.
Tôi nghĩ, hiếm có lãnh đạo nào toàn diện và thường nóng tính, tôi cũng rất nóng. Tuy nhiên, ngay cả khi nóng, chúng ta nên nhớ rằng, để công việc tốt lên, để cấp dưới hoàn thiện hơn, cái nóng đó không được tồn tại, tuyệt đối không được sỉ nhục và bêu rướu đồng nghiệp. Mình tự tu dưỡng, tự nhắc mình mỗi phút giây. Bởi bạn và tôi đều là CEO, đều cần làm gương, cần có đạo đức, cần hướng thiện để lo cho anh em và đồng nghiệp.
Làm lãnh đạo là hy sinh, là chịu đựng, là cống hiến. Lãnh đạo tức là lo cho anh em và cho doanh nghiệp. Nếu bạn không có tư duy này, có lẽ không nên làm lãnh đạo. Hay nói cách khác, nếu cứ cố tình làm lãnh đạo thì cũng khó có thể thành lãnh đạo tốt.
Nhiều nhà lãnh đạo biết nhìn xa trông rộng đã biết đầu tư vào văn hóa doanh nghiệp bằng cách lập ra bộ phận chuyên trách hay kiêm nhiệm, bằng cách mời các chuyên gia về cố vấn, mở các khóa huấn luyện nội bộ. Dẫu vậy, tôi chỉ mong mỗi nhà lãnh đạo, mỗi CEO dành vài phút mỗi ngày để nghĩ về mình, để hoàn thiện, để ngay bản thân mình thực sự văn minh, có văn hóa tốt.