Báo cáo “Tối đa hóa tài chính cho phát triển năng lượng ở Việt Nam” chỉ ra sự thiếu bền vững của mô hình tài chính truyền thống, chủ yếu dựa vào đầu tư công thông qua các doanh nghiệp nhà nước.
Nghiên cứu của WB cho thấy, từ nay đến 2030, mỗi năm trung bình ngành Điện cần đầu tư mới khoảng 10 tỷ USD, tập trung vào đầu kỳ, cao hơn mức bình quân 8 tỷ USD/năm trong giai đoạn 2011 - 2015. Trong khi đó, phát triển ngành khí dự kiến cần khối lượng đầu tư lũy kế khoảng 20 tỷ USD trong giai đoạn từ 2015 đến 2035.
|
.jpg)
Nhiều dự án điện của Việt Nam đã thu hút nhà đầu tư tư nhân - Ảnh Lê Việt
|
Ông Ousmane Dione - Giám đốc quốc gia WB tại Việt Nam nhận định: “Do dư địa tài khóa hạn chế và nguồn tài chính ưu đãi sẽ ngày càng giảm, Việt Nam phải tăng cường huy động các nguồn vốn thay thế cho ngành Điện và khí. Chính phủ cần xử lý một cách toàn diện những nút thắt đang cản trở dòng vốn tư nhân trong và ngoài nước vào hai lĩnh vực chiến lược nhất của nền kinh tế Việt Nam”.
WB cho rằng, dù Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển mới cơ sở hạ tầng, phần lớn đầu tư mới vào ngành Điện và ngành khí sẽ phải đến từ khu vực tư nhân. Hướng đi này là phù hợp với chiến lược và mục tiêu tài chính cho phát triển năng lượng của Chính phủ trong tương lai.
Tác giả chính của nghiên cứu, ông Franz Gerner - Chuyên gia trưởng ngành kinh tế năng lượng của WB Việt Nam nhấn mạnh: “Chúng tôi thấy các nhà đầu tư tư nhân rất quan tâm để tham gia vào thị trường năng lượng đang lớn mạnh ở Việt Nam, đặc biệt là phát triển năng lượng tái tạo và khí hóa lỏng (LNG). Họ sẵn sàng đầu tư miễn là các dự án có cấu trúc tốt và lành mạnh về tài chính. Các nhà đầu tư cần một môi trường pháp lý minh bạch và ổn định, trong đó có cơ chế chia sẻ rủi ro phù hợp cho tất cả các bên”.
Để gỡ bỏ những nút thắt và huy động tối đa tài chính cho đầu tư vào ngành điện và khí tại Việt Nam, WB đề xuất chính sách được phối hợp tốt xoay quanh ba trụ cột:
Theo đó, cần xây dựng một chương trình PPP (hợp tác công tư)/IPP (hợp tác đổi mới sáng tạo) để phát triển các nguồn phát điện mới, là một phần trong “Quy hoạch Phát triển Điện lực quốc gia 8” để tạo dựng niềm tin cho nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, nâng cao vị thế tài chính và hệ số tín nhiệm của EVN và PVN để hai doanh nghiệp này có thể tiếp cận tài chính thương mại trong điều kiện không có hỗ trợ của Chính phủ. Đồng thời, nâng cao tính sẵn sàng của nguồn tài chính trong nước - nguồn tài chính quan trọng cho cả tài trợ dự án và tài trợ doanh nghiệp.