Thực hiện sứ mệnh lịch sử vẻ vang
|
Ông Ngô Sơn Hải
|
Phóng viên (PV): 20 năm chưa phải là chặng đường quá dài, nhưng cũng đủ để làm “thước đo” cho thành công hay thất bại của một mô hình, một đơn vị, hay thậm chí là một đời người. Là một trong những “người trong cuộc” từ buổi đầu thành lập, và nay lại là người đứng đầu Trung tâm, ông có thể chia sẻ về giai đoạn “khởi đầu nan” trong chặng đường 20 năm nhiều thử thách của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia?
Ông Ngô Sơn Hải: Với A0, chặng đường 20 năm qua là hành trình rất nhiều thách thức nhưng cũng thật vẻ vang và cũng không ít thăng trầm. Tiền thân là Ban Chuẩn bị sản xuất trực thuộc Ban Quản lý dự án A500, ngay từ buổi đầu, A0 đã mang trên mình một sứ mệnh lịch sử.
Ở đây, tôi muốn nhấn mạnh đến bối cảnh lịch sử sự ra đời của A0 năm 1994: Nhu cầu về điện cho phát triển kinh tế, xã hội các tỉnh miền Trung và miền Nam đang đặt ra cấp bách, trong khi nguồn cung điện tại chỗ không thể đáp ứng được; Hệ thống điều độ 3 miền đang tách rời, hoạt động độc lập; Đường dây truyền tải siêu cao áp 500 kV Bắc - Nam lần đầu tiên được xây dựng tại nước ta chuẩn bị đưa vào vận hành đứng trước rất nhiều tranh cãi, hoài nghi...
Trong bối cảnh đó, tháng 4/1994, Bộ trưởng Bộ Năng lượng đã ký quyết định thành lập Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia, với nhiệm vụ đầu tiên là vận hành đường dây 500 kV Bắc - Nam để liên kết lưới điện 3 miền một cách an toàn, đảm bảo truyền tải điện từ miền Bắc vào miền Trung và miền Nam, “giải cơn khát” về điện cho nhu cầu phát triển nhanh của các tỉnh thành miền Trung, miền Nam lúc bấy giờ. Đặc biệt là minh chứng được sự đúng đắn, kịp thời của hệ thống truyền tải siêu cao áp 500 kV Bắc – Nam, đánh dấu một bước tiến vượt bậc của ngành Điện nước ta.
Có thể nói, đây là sứ mệnh lịch sử vẻ vang, nhưng đồng thời cũng là thách thức vô cùng lớn đối với tập thể những người làm điều độ - cụ thể là Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia. Bởi thời điểm lúc bấy giờ, cả Trung tâm chỉ có hơn 40 người, hầu hết là cán bộ kỹ sư trẻ, trong khi nhiệm vụ được giao lại rất nặng nề.
Sẻ chia khó khăn ấy không chỉ ngành Điện, Bộ Năng lượng mà ngay cả những lãnh đạo cấp cao của Chính phủ thời bấy giờ, cũng đã sát cánh cùng A0, trực tiếp chỉ đạo sát sao từ những bước đi đầu tiên. Đích thân cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã đến phòng điều hành của A0, kiểm tra và trực tiếp chỉ đạo công tác đóng điện đường dây 500 kV, chứng kiến thời khắc lịch sử đặc biệt quan trọng này. Đúng 19h07’ ngày 27/5/1994, công tác hòa lưới đường dây 500 kV Bắc - Nam đã được thực hiện thành công, đánh dấu mốc son quan trọng đầu tiên của A0 trên hành trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình.
Có thể khẳng định, thành công trong giai đoạn đầy thử thách này chính là nền tảng quan trọng cho những bứt phá tiếp theo trên hành trình xây dựng, phát triển của A0, mà thế hệ kỹ sư điều độ “đời đầu” như chúng tôi sẽ không bao giờ quên được.
PV: Từ thành công trong buổi đầu đầy gian khó ấy, A0 đã trưởng thành như thế nào qua các giai đoạn lịch sử tiếp theo, thưa ông?
Ông Ngô Sơn Hải: Vượt qua thách thức lịch sử đầu tiên, sau năm 1994, dù A0 vẫn là một đơn vị trẻ với mô hình mới, nhưng các cán bộ, kỹ sư đã từng bước trưởng thành. Không chỉ được cọ xát với thực tiễn công việc, mà các kỹ sư trẻ còn được cử đi đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ tại các nước phát triển như Úc, Bỉ. Cùng với sự hỗ trợ của các chuyên gia nước ngoài và đội ngũ lãnh đạo lúc bấy giờ là các cán bộ có kinh nghiệm từ Trung tâm Điều độ Hệ thống điện miền Bắc, lực lượng cán bộ kỹ sư của A0 đã lớn mạnh nhanh chóng, từng bước đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của công việc.
Một năm sau khi thành lập, A0 được giao nhiệm vụ điều hành trực tiếp tất cả các nhà máy điện (có tổng công suất trên 30 MW) trong cả nước, với mục đích chỉ huy điều hành hệ thống điện thống nhất cả nguồn và lưới một cách an toàn, liên tục, đảm bảo chất lượng điện năng và kinh tế. Cùng với sự kiện thành lập Tổng công ty Điện lực Việt Nam (nay là Tập đoàn Điện lực Việt Nam), Trung tâm chính thức trở thành đơn vị trực thuộc Tổng công ty. Có thể nói, đây là mốc son quan trọng tiếp theo, có ý nghĩa lịch sử đối với tiến trình phát triển của A0.
Chính những bước phát triển vững vàng trong thời gian ngắn đó đã tạo tiền đề, nền tảng vững chắc để A0 không ngừng có những bứt phá quan trọng trong các giai đoạn tiếp theo. Năm 1998, Trung tâm chính thức tiếp nhận các trung tâm điều độ miền (Bắc, Trung, Nam) thành một Trung tâm thống nhất. Từ đây, công tác điều hành hệ thống điện được chỉ đạo thống nhất từ cấp quốc gia đến từng miền, tạo thuận lợi lớn trong công tác vận hành và chỉ huy hệ thống.
Đặc biệt, năm 2012, A0 đã từng bước vận hành thí điểm và vận hành chính thức thị trường phát điện cạnh tranh thành công, tạo tiền đề vững chắc cho sự hình thành và phát triển một thị trường điện hoàn thiện tại nước ta theo định hướng của Đảng và Chính phủ. Theo tôi, đây cũng chính là thách thức lớn quan trọng nhất, khó khăn nhất mà A0 đã vững vàng vượt qua, kể từ mốc son đầu tiên - vận hành đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1 năm 1994.
PV: 20 năm qua với rất nhiều khó khăn thách thức, nhưng A0 vẫn phát triển không ngừng. Theo ông, đâu là "bí quyết" của những thành công đó?
Ông Ngô Sơn Hải: Nếu nói là "bí quyết" thì cũng không hẳn, nhưng đúng là trong 20 năm qua, A0 đã trưởng thành vượt bậc một cách rất kỳ diệu. Từ chỗ vận hành thành công hệ thống đường dây siêu cao áp hoàn toàn mới mẻ ngay thời điểm mới thành lập như một "kỳ tích", đến điều hành hệ thống điện với tổng công suất trên 30.000 MW - ngang tầm các nước phát triển trong khu vực; từ chỗ vận hành hệ thống đơn thuần, đến điều hành thị trường phát điện cạnh tranh phức tạp với công nghệ ngày càng hiện đại, A0 đang từng bước khẳng định vai trò quan trọng như "trái tim của ngành Điện".
Theo tôi, sợi chỉ đỏ xuyên suốt của mọi thành công chính là nhân tố con người. Con người A0 - với tố chất mạnh mẽ, quyết đoán, dám nghĩ dám làm và làm việc không ngừng nghỉ, đã âm thầm cống hiến suốt 20 năm qua, từ thế hệ này nối tiếp thế hệ khác, bản lĩnh và kinh nghiệm dày dặn.
Tôi là một người may mắn được gắn bó với A0 ngay từ những buổi đầu tiên, nên hành trình 20 năm lịch sử của Trung tâm cũng chính là tuổi trẻ và sự nghiệp của tôi. Gắn bó, nỗ lực, cảm nhận và thấu hiểu đầy đủ những thăng trầm, gian khó cũng như thành công qua từng giai đoạn phát triển của A0. Tôi có thể khẳng định, sức mạnh nguồn nhân lực đã làm nên điều "kỳ diệu", làm nền tảng cho mọi thành công của A0.
Bên cạnh đó, không thể không kể đến sự tin tưởng, giao phó của Đảng, Chính phủ và sự chỉ đạo sát sao, hiệu quả của Bộ chủ quản, của EVN trong những giai đoạn quan trọng, “nước sôi lửa bỏng” nhất. Niềm tin, sự chung vai sát cánh đó chính là nguồn sức mạnh, là động lực cho các thế hệ cán bộ kỹ sư của A0 nỗ lực cống hiến không biết mệt mỏi...
Nếu khó khăn trong quá khứ là dòng sông…
PV: Có thể nói, Sứ sứ mệnh lịch sử trong 20 năm qua đã được A0 thực hiện một cách xuất sắc. Nhưng Còn còn những trọng trách hiện tại cũng như định hướng chiến lược trong tương lai thì sao, thưa ông?
Ông Ngô Sơn Hải: Mặc dù A0 đã vượt qua những khó khăn từ thời kỳ đầu cũng như thành công trong 20 năm xây dựng và phát triển của mình, nhưng như vậy không có nghĩa trước mắt sẽ là con đường thuận lợi, dễ dàng. Ngược lại, hHệ thống điện đang ngày càng lớn mạnh và phức tạp. Qui mô hệ thống có thể gấp đôi hiện tại trong vòng 5 đến 7 năm tới. Rất nhiều thách thức đang chờ đợi ở phía trước. Nếu ví von một chút, khó khăn trong quá khứ đối với A0 là dòng sông, thì những thách thức trong hiện tại và tương lai sẽ là "biển lớn". Sẽ có rất nhiều sóng to, gió cả. Nhiệm vụ ngày càng khó khăn, trọng trách ngày càng lớn.
Đó là việc vận hành hệ thống điện lớn ngang tầm khu vực cả về lưới và nguồn. Đó là trọng trách vận hành thị trường phát điện cạnh tranh trong hiện tại cũng như thị trường bán buôn cạnh tranh trong tương lai gần, thị trường điện bán lẻ hoàn thiện sau năm 2023. Chưa kể đến các công nghệ phát điện mới như năng lượng tái tạo, điện hạt nhân cũng sẽ lần lượt ra đời, đòi hỏi A0 phải đủ trình độ để có thể điều hành hệ thống một cách an toàn tuyệt đối. Bên cạnh đó, sẽ là các đề án lớn về liên kết lưới điện khu vực, xây dựng hệ thống lưới điện thông minh... Tất cả các nhiệm vụ này A0 sẽ phải thực hiện và... không được phép thất bại.
PV: Điều gì khiến ông tin tưởng rằng A0 sẽ thực hiện thành công các mục tiêu đầy tham vọng như vậy, thưa ông?
Ông Ngô Sơn Hải: Lịch sử đặt lên vai những người làm điều độ trọng trách lớn., thì dẫu có "tham vọng" cũng rất chính đáng,Và tôi nghĩ vậy. Bằng chứng làrằng, ở những giai đoạn lịch sử quan trọng, nếu không có tham vọng và quyết tâm thì không thể thành công được. như xây dựng, vận hành đường dây 500 kV, vận hành thị trường phát điện cạnh tranh... thì không thể có những thành công đáng tự hào của A0 hôm nay.
Chúng tôi có cơ sở để tin tưởng sẽ thực hiện tốt các sứ mệnh lịch sử trong những giai đoạn tiếp theo mà ngành Điện nói riêng, đất nước nói chung, tin tưởng giao phó. Đó là nền tảng công nghệ đang được hiện đại hóa không ngừng. Đó là nội lực và sức trẻ của A0 - với những con người đã và đang ngày đêm tiếp nối, phát huy các giá trị truyền thống suốt 20 năm qua. Họ sẽ cùng nhau "thức trắng" rất, rất nhiều đêm nữa, để vượt qua các khó khăn thách thức. Trước mắt, là vận hành thí điểm thị trường bán buôn điện cạnh tranh thành công trong năm 2015. Xa hơn, là xây dựng một Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia hàng đầu khu vực và có thể sánh ngang tầm thế giới.
PV: Xin cảm ơn ông!